O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

 
 
 
 
Sistemaning kirish va chiqishlari 
 
Har  qanday  sistema  tashqi  muhit  bilan  son-sanoqsiz  munosabatlar  orqali 
o’zaro  aloqada  bo’ladi.  Biz  sistema  modelini  tuzishda  ushbu  son-sanoqsiz 
munosabatlardan chekli qismini  tanlab olamiz. Qaysi munosabatlarni tanlab olish, 
sistemaga  qo’yilgan  maqsad  asosida  amalga  oshiriladi.  Qo’yilgan  maqsad  uchun 
munosabatlarning  eng  muhimlari  olinib,  ikkinchi  darajalilari  e’tiborga  olinmaydi. 
Masalan:  “Ideal  gaz”  modelida  molekulalar  hajmi  va  ularning  o’zaro  ta’siri 
e’tiborga  olinmaydi. Ushbu  “Ideal  gaz” modeliga Nyuton dinamikasi  qonunlarini 
qo’llab  gazlar  kinetik  nazariyasining  asosiy  tenglamasi  keltirilib  chiqariladi. 
So’ngra  gazning  real  modeliga  o’tilganda  ushbu  cheklanishlarga  barham  berilib 
Van-der-Vaals tenglamasi keltirilib chiqariladi. 
 
Ushbu tanlash jarayonida xatolikka yo’l qo’yilishi ham mumkin, ya’ni kirish 
va chiqishlarning asosiylaridan ba’zi biri hisobga olinmay qolishi yoki asosiy deb 
hisoblangan  munosabatlar,  sharoitning  o’zgarishi  bilan  ikkinchi  darajali 
munosabatlarga  aylanib  qolishi  ham  mumkin.  Sistema  modeli  sinab  ko’rilgach, 
unga o’zgartirishlar kiritiladi va shu yo’l bilan model takomillashtirilib boriladi.