|
BOB. BOSHLANG’ICH SINF MATEMATIKA DARSLARIDA AL-XORAZMIYNING ILMIY MEROSIDAN FOYDALANISH
§. Boshlang’ich sinf matematika kursida arifmetik va algebraik amallarni bajarish algaritmlari haqida.
§. Boshlang’ich sinf matematika kursida sodda masalalar yechishda Al- Xorazmiy merosidan foydalanish.
§. Arifmetik amallarni bajarish algaritmlarini mustahkamlashga oid dars ishlanmalari.
XULOSA
Foydalanilgan adabiyotlar
KIRISH
O’zbekiston Respublikasining «ta’lim to’g’risida»gi qonuni va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»da har tomonlama yetuk mutaxassis kadrlar tayyorlashning mohiyati, zaruriyati zamonaviy fan va texnikaning rivojlanish talablariga mos barkamol avlodni tarbiyalash masalalari izchillik bilan tahlil qilingan dolzarb vazifalar va ularni amalga oshirish chora tadbirlari belgilab berilgan.
Har qanday davlat taraqqiyoti ta’lim – tarbiya sohasida erishilgan yutuqlar, uning jahon andozalariga mosligi va amaliy hayotda qanday o’rin tutishlariga bog’liq sifat o’zgarishlari esa mazkur sohada ijobiy yangiliklar kiria olishi bilan belgilanadi. O’z navbatida bunday yangilikni kiritish – imitasion jarayon bo’lib, bu ta’limda samaradorlikka erishishdan iborat.
Hammamizga ma’lumki o’zbek xalqining milliy xususiyatlaridan biri kelajak avlod haqida g’amxo’rlik qilish, barkamol avlodni tarbiyalashdan iborat. Birinchi Prezidentimiz I.A.Karimov ta’kidlab aytganidek «Milliy istiqlol mafkurasi xalqimizning azaliy an’analari tili, dini, ruhiyatiga asoslanib kishilarning ongiga kelajakkka ishonch mehr-oqibat, insof, sabr toqat, adolat ma’rifat tuyg’ularini singdirishi lozim».
O’zbekiston demokratik jamiyat qurish yo’lidan borara ekan bunda umuminsoniy qadriyatlarga asoslanadi, lekin milliy g’urur, iftixor, milliy o’zlik xususiyatlarisiz xalq ruhini uyg’otib bo’lmaydi.
Kishilar yoshlikdan mantiqan fikr yuritib aniq, qisqa va sodda tilda so’zlashishlarni o’rganishlari lozim. Buning uchun ular o’tmish davrlarda yashab ijod etgan buyuk donishmandlarning chuqur mazmunli fikrlari bilan tanish bo’lishlari, ularni imkon boricha o’zlashtirishga ahamiyat berishlari kerak.
Milliy istiqlol mafkurasining ma’no mazmunini belgilaydigan asoslaridan biri – bu xalqimizning qadimiy va boy tarixidir.
O’rta Osiyo xalqlarining o’tmish madaniyati fani ijtimoiy va falsafiy fikrlari taraqqiyotning tarixini o’rganishda Muhammad al-Xorazmiy, Abu Rayxon
Beruniy, Ibn Sino, Umar Xayyom, Farobiy, Ulug’bek, Al-Koshiy va boshqa donishmandlarning matematika va astronomiya sohasida va boshqa sohalarda qoldirgan buyuk ilmiy meroslaridan foydalanish katta ahamiyatga ega.
Hozirgi vaqtda respublikamiz olimlari, pedagoglari, professor-o’qituvchilari oldida xalqimizning o’tmish merosini o’rganish va bu sohada qo’lga kiritilgan juda ko’p ilmiy tadqiqiotlarning natijalarini xalqimizga ayniqsa o’quvchi yoshlarga yetkazishdan iborat juda muhim va sharafli vazifalar turadi. Bu vazifalarni darslar jarayonida, darsdan tashqari mashg’ulotlarda masalan, matematika to’garaklarida amalga oshirish mumkin. Matematik gazetalar tashkil etib ularni olimlar ijodiga bag’ishlash mumkin. Shu bilan ajdodlarimiz qoldirgan matematikaga oid ilmiy meros yoshlar ongiga yetib borishi mumkin.
Mustaqil respublikamizning bundan buyongi taraqqiyoti iqtisodiy va milliy
– ma’naviy mustaqillikni talab etadi.
Biz bu ishimizda mashhur olim al-Xorazmiyning matematika faniga qo’shgan hissasi va uni rivojlantirishda olib borgan ilmiy ishlari va ulardan matematika fanini o’qitishda foydalanish yo’llari haqia qisqacha to’xtalib o’tmoqchimiz. Al-Xorazmiyning arifmetika, algebra va amaliy geometriyani rivojlantirishga bag’ishlangan ishlaridan ba’zilarini keltiramiz. Chunki al- Xorazmiyning matematikaga oid ishlari ta’lim, o’rta maxsus ta’lim va oliy ta’limda matematika fanining muhim tushunchalarining asosi sifatida o’rganiladi. Quyida keltirilgan ma’lumotlardan matematika fanini o’qitish jarayonida foydalanish dars samradorligini oshirishga yordam beradi.
Respublikamiz Birinchi Prezidenti I.A.Karimov ta’kidlaganidek «Komillikni orzu qilmagan barkamol avlodlarni voyaga yetkazish haqida qayg’urmagan xalqning millatning kelajagi yo’q. Bunday xalq va millat »tannazulga mahkum.
Ta’limni milliylashtirishning asosiy omillaridan biri ta’limda buyuk ajdodlarimiz asrlar davomida yaratgan boy tarixiy merosni o’rganishdan iboratdir.
Al-Xorazmiy bobomizning matematika faniga qo’shgan ulkan hissasini o’rganish har bir matematika o’qituvchisi uchun, xususan boshlang’ich sinf o’qituvchisi uchun juda muhim.
Boshlang’ich sinflarda o’rganiladigan to’rt arifmetik amal va ularni bajarish algoritmlari hozirgi kunda al-Xorazmiy qoidalari asosida o’rganiladi, tenglamalar va Amaliy geometriya masalalarini yechishning sodda usullari bobomiz aytgan yo’l-yo’riqlar asosida olib boriladi. Bu va boshqa tarixiy meroslarni dars va darsdan tashqari mashg’ulotlarda o’quvchilarga mutassil yetkazib borish, har bir o’qituvchining ish faoliyatidan mustahkam o’rin egallamog’i lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
