O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi



Download 1,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/226
Sana27.08.2021
Hajmi1,52 Mb.
#157514
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   226
Bog'liq
pedagogika (1)

Дидактика 
Дидактика  грекча  сўз  бўлиб,  «дидако»  - 
ўрганувчи,  «дидактикос»  -  ўргатувчи,  ўқитувчи 
деган сўзлардан келиб чиққан 
Дидактика 
«нимага 
ўқитиш?», 
«нимани 
ўқитиш?» 
ва 
«қандай 
ўқитиш?» 
деган 
саволларга жавоб беради. 
Дидактиканинг вазифалари 
Ўқитишнинг  ўқувчиларни  хар  томонлама 
тарбиялаш мақсадларига жавоб берувчи умумий 
қонуниятларини билиб олиш 
Ўқитувчи  ва  тингловчи  ўқитилаётган  фан, 
дидактик  материаллар,  дидактик  тамойиллар 
орасидаги 
муносабатларнинг 
қонуниятларини 
аниқлаш 


 
tasavvur  sezgi  a‘zolariga  qachonlardir  ta‘sir  etgan  xamda  idrok  qilingan  narsa  va  voqea-
xodisalarning  ongdagi  yaqqol  xissiy  obrazidir.  Tajriba  vositasida  odamda  tasavvur  zaxirasi 
boyib,  ko‗payib  boradi.  Tasavvur  fikrlashda,  tushunchalarning  tarkib  topishida  muxim  rol 
o‗ynaydi.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tasavvur  muayyan  umumlashmalarning  mavjudligi  bilan  bog‗liq.  Sezish,  idrok  va 
tasavvur  bilishning  muxim  tarkibiy  qismlari  bo‗lsa-da,  ular  xam  xaqiqiy  voqelikni  bilish 
muammosini  to‗la  xal  etishmaydi.  Bilish  jarayonining  eng  yuqori  bosqichida  tafakkur  yuzaga 
keladi. 
Inson  faqat  tafakkur  yuritish  jarayonidagina  muayyan  jarayon  yoki  voqea-xodisa 
moxiyatini,  munosabatlarning  sababiy  baxolanishlarini  aniqlaydi  va  shu  orqali  moddiy  borliqni 
chuqur, to‗la va to‗g‗ri aks etishiga erishadi. Tafakkur, I.P.Pavlov ta‘limotiga ko‗ra, asab tolalari 
baxolanishlari  yoki  assotsiatsiyalar  (assotsiatsiya  -  birikma,  to‗dag‗,  uyushma)ning  xosil 
bo‗lishidan iborat. 
Jonli mushoxada uchun birinchi signal tizimi, abstrakt (abstrakt-mavxum) tafakkur uchun 
ikkinchi signal tizimi asosiy axamiyatga ega. 
Abstrakt  tafakkur  voqelik  bilan  o‗zaro  aloqada  bo‗lgan  taqdirdagina  inson  bilimlari 
chuqurlashib  boradi.  Jonli  mushoxada  va  abstrakt  tafakkur  birligigina  bilimlarni  xaqiqiy  va 
chuqur bilimlarga aylantiradi. 
Jonli  mushoxada  va  tafakkur  doimo  odamning  amaliy  faoliyatiga  asoslanishi  kerak. 
Odam  tabiat  va  ijtimoiy  jamiyat  qonuniyatlarini  ochib,  o‗z  faoliyatida  ulardan  foydalanishiga 
intiladi.  Xar qanday  nazariy  bilimning qiymati  uning  amaliyotga qanchalik  xizmat  qilishi bilan 
belgilanadi.  Nazariya  amaliy  faoliyat  moxiyatidan  kelib  chiqib  asoslanadi  xamda  amaliy 
faoliyatning yaxshiroq yo‗lga qo‗yilishiga xizmat qiladi. Biroq, amaliyot ayni vaqtda bilimning 
to‗g‗riligini  tekshirish  vositasi  xamdir.  Nazariy  g‗oya,  fikr  amaliyotda  tekshirilgan  va  u  orqali 
tasdiqlangandagina u inson bilimlarining muxim tarkibiy qismiga aylanadi. 
Demak,  bizga  bilimning  amaliyotdan  sezgi,  idrok,  tasavvur  va  tafakkur  asosida  xosil 
bo‗lishi  va  yana  amaliyotga  qaytib  borishidan  bo‗ladi.  Shuni  aloxida  ta‘kidlash  joizki,  bilim 
amaliyotga  o‗zining  ilgarigi  ko‗rinishida  emas,  balki  ancha  boyigan  ko‗rinishda,  ancha  yuqori 
darajada qaytib boradi. Biz bu xolni sxema tarzidagi quyidagi xolatda ko‗rishimiz mumkin: 
Bilish  jarayonida  bilim  xosil  bo‗ladi.  Bilim  -  odamlarning  ijtimoiy-tarixiy  amaliyot 
jarayonida to‗plangan umumlashgan tajribasidir. Bilim ob‘ektiv borliqni to‗g‗ri aks ettiradi. Eng 
to‗g‗ri  va  mukammal  bilimlar  xam  o‗z  navbatida  doimiy  emas,  balkiijtimoiy  taraqqiyot 
jarayonida o‗zgarib boradi. 
Bilimlar  asosida  o‗quvchilarning  kuzatuvchanlik,  tafakkur,  xotira  singari  bilish 
qobiliyatlari  rivojlanadi,  ularda  e‘tiqod  xosil  bo‗ladi,  ilmiy  duneqarashni  shakllantiruvchi 
g‗oyalar tizimi tarkib topadi. 
Ta‘lim  jarayonida  biror  fan  soxasida  insoniyat  tomonidan  o‗zlashtirilgan  barcha 
bilimlarni  o‗rganish  mumkin  emas.  Ta‘lim  jarayonida  eng  asosiy,  eng  muxim  bilimlar  - 
fanlarning asoslari o‗rganiladi. Ta‘lim muassasalarida o‗rganiladigan o‗quv predmetlari soni o‗z 
vazifalari  va  xususiyatlariga  muvofiq  tarzda  ortib  boradi.  Boshlang‗ich  sinflarda  tabiat  va 
jamiyat  qonuniyatlari  borasida  eng  oddiy  ma‘lumotlar  berish  asosida  ularda  duneqarash 
shakllantirib  boriladi.  Mazkur  bilimlar  asosida  o‗quvchilar  ob‘ektiv  borliq  moxiyatini  anglab 
boradilar. 

Download 1,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   226




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish