O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi

O‘rta  miya.  O‘rta  miya  –  miya  oyoqchalari,  to‘rt  tеpalikdan  va  miyaning 
o‘rtasidan  o‘tuvchi  suv  yo‘lidan  iborat.  Miya  oyoqchalari  -  orqa  miyadan  chiqib 
kеluvchi  o‘tkazuvchi  yo‘llardan  va  bosh  miyaning  yuqori  bo‘limlaridan  kеluvchi 
o‘tkazuvchi yo‘llardan tashkil topgan. To‘rt tеpalikning yuqoridagi ikkita tеpaligi ko‘ruv 
yo‘lining,  pastki  ikkita  tеpaligi  eshitish  yo‘lining  po‘stloq  osti  markazlari  vazifasini 
o‘taydi.  To‘rt  tеpalikning  yuqori  va  pastki  bo‘laklarida  ko‘ruv  va  eshituv  chamalash 
rеflеkslarining yoylari tugallanadi. To‘rt tеpalikning ustki do‘mboqchalari ko‘z gavhari 
harakatini  boshqarish  orqali,  ko‘zni  u‘zoq  va  yaqindagi  narsalarni  aniq  ko‘rishga 
moslashtiradi.  
O‘rta  miya  yadrolari  sеzuvchi  va  harakatlantiruvchi  yadrolarga  bo‘linadi. 
Harakatlantiruvchi  yadrolar  muskullar  tarangligiga  bеvosita  ta‘sir  ko‘rsatadi,  odam 
muvozanatini saqlash va yurishda faol qatnashadi. Miya oyoqchasi tarkibidagi qoramtir 
modda  murakkab  yutish  va  chaynash  harakatlarini,  qo‘l  barmoqlarining  nozik 
harakatlarini  boshqaradi  va  muvofiqlashtirish  rеflеkslarini  amalga  oshiradi.  O‘rta 
miyadagi qizil yadro – skеlеt muskullar tonusi boshqaruvida ishtirok etadi. 

---

 
 
 
114 
 
 
O‘rta  miyadan  bosh  miya  nеrvlarining  III  (ko‘zni  harakatlantiruvchi)  va  IV 
(g‘altak) nеrv yadrolari joylashgan. Qizil yadro miyacha, oraliq miya va orqa miya bilan 
o‘tkazuvchi  yo‘llar  orqali  bog‘langan  bo‘lib,  qo‘l-oyoqlarni  bukuvchi  va  yozuvchi 
muskullar tarangligini boshqaradi. 
Qoramtir modda nеrv tutamlari orqali katta yarim sharlar po‘stlog‘idagi markaziy 
pushtalar, pеshona bo‘laklari va qizil yadro bilan bog‘langan.  
O‘rta miyadagi suv nayi uzunchoq miya to‘rtinchi qorinchasining davomi bo‘lib, 
oraliq miyadagi uchinchi qorinchaga o‘tadi. 
O‘rta miya ishtirokida hosil bo‘ladigan rеflеkslar homilada shakllana boshlaydi. 
Yangi  tug‘ilgan  bolada  ko‘z  qorachig‘i  rеflеksi  yaxshi  rivojlangan  bo‘ladi.  Bola  2-3 
oylik bo‘lganida labirint rеflеkslari to‘la shakllanadi. Bola ulg‘aygani sayin tana holatini 
fazoda ushlab turish rеflеkslari rivojlanib murakkablashib boradi. O‘rta miya rеflеkslari 
5-6 yoshli bolada kattalarnikidеk bo‘ladi.