Foydalanga adamiyotlat
1. Plutarx - Tanlangan biografiyalar, T-2, M., 1987.
2. Teodor Mommsen - Rim tarixi, T-3, Ogiz. 1941 yil.
3. Mark Tullius Tsitseronning Atticusga, qarindoshlariga, Kvintning ukasi M. Brutusga maktublari. Moskva-Leningrad, 1949 yil.
4. V.S. Sergeev - Qadimgi Rim tarixining ocherklari, 1-qism, M., 1938 yil.
5. M.N. Botvinnik - Mashhur yunonlar va rimliklarning tarjimai hollari, M., 1987.
6.S.L. Utchenko - Rim respublikasining inqirozi va qulashi, M., 1965 yil.
7.S.L. Utchenko - Tsitseron va uning davri, M., 1986 yil.
8. N.L. Mashkin - Qadimgi Rim tarixi. 1947 yil.
Avgustin Avreliy, Avliyo Avgustin (Augustinus Sanctus) (354, Tagast shahri, Shimoliy Afrika – 430, Gippon shahri, Shim.Afrika) – xristian dini ilohiyotchisi, "cherkov otalari"dan, adib, faylasuf. Katolitsizm aqidalarining shakllani-shiga ta’sir ko‘rsatgan. Gippon shahri uskufi (yepiskopi) martabasiga erishgan. Diniy-falsafiy ruhdagi qator va’z va risolalari saqlanib qolgan. Ulardan mashhurlari:
1) "Tavba" (400 yil);
2) "Ilohiy shahar haqida" (413-427 yillar; 22 kitobdan iborat).
"Ilohiy shahar haqida" asarining yozilishiga Rim imperiyasi poytaxti gotlar tomonidan bosib olinib, vayron qilinishi turtki bo‘ldi. Asarda bu vayrongarchilik rimliklar asrlar mobaynida o‘zga xalqlarga nisbatan o‘tkazgan bosqinchilik va zuravonlik siyosati uchun xudo tomonidan yuborilgan jazo sifatida talqin qilinadi. Asarning 10 ta kitobi Rim tarixiga, 12 ta kitobi insonlar jamiyati va davlatning mohiyatiga bag‘ishlangan. Avreliy dunyoni ikki saltanatga bo‘ladi:
1) "zamin shahri" – yovuzlik, zo‘ravonlik va shayton saltanati;
2)"ilohiy shahar" – ezgulik va rahmon saltanati.
Birinchisi – inson xudbinligi asosiga qurilgan va ilohiylikni rad etadi, ikkinchisi – ilohiy mehr asosiga qurilgan bo‘lib, insonning moddiy ehtiyojlardan yuz o‘girishini taqozo qiladi. Avreliy ta’limotiga ko‘ra, "ilohiy shahar"ning yer yuzidagi tim-soli masihiy cherkovidir, unga samoviy cherkovga tayyorgarlik vositasi sifatida qaralmog‘i lozim. Avreliy qadimgi yunon mush-riklik davri qadriyatlarini masihiylik nuqtai nazaridan keskin tanqid qiladi, inson o‘z irodasi bilan ezgulikka erisha 4olmaydi, inson gunohlardan faqat xudoning inoyati va cherkov tufayli forig‘ bo‘ladi, deb hisoblaydi. Avreliy fikriga ko‘ra, "yagona tangri barcha go‘zallikning haqiqati va eng oliy go‘zalliqdir". Avreliy "e’tiqodsiz bilim ham, haqiqat ham yo‘q", deb hisobladi. Avgustin Avreliy ta’limoti Yevropada deyarli ming yil davomida ilmfanning cherkovga tobe holda qolishiga muayyan darajada nazariy zamin bo‘ldi va cherkov
hokimiyatining qudratli kuchga aylanishiga ko‘maklashdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |