O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti tarix fakulteti tarix yo’nalishi 205- guruh talabasi Saliyev Sardorbekning Tarixiy o’lkashunoslik fanidan tayyorlagan kurs ishi mavzu

1.2 O`lka tarixini o`rganishda toponimikaga oid ma`lumotlar to`plash va ulardan foydalanish
Toponimikani o`rganish ma`lumot to`plashdan boshlanadi. Bu ish odatda o`lkashunoslik bo`yicha tadqiqot olib borilayotgan mikrorayon qishloq, ovul, kolxoz-sovxoz hududida, keyinchalik ma`muriy rayon xamda viloyat va nihoyat jonajon o`lka miqyosida amalga oshiriladi. Toponimik ma`lumot yig`ish ishini boshlashdan avval ma`lumotlarni qanday va qaerlardan to`plash hamda kimlar bilan qanday mavzuda suhbatlar o`tkazishning hech bo`lmaganda taxminiy ish rejasi va dasturi ishlab chiqilishi shart. Mana shu reja va dastur asosida puxta tayyorgarlik ishlari olib boriladi, so`ng dala tadqiqot ishlariga o`quvchi va studentlar jalb qilinadi. Dalada tadqiq ishlarini amalga oshirish jarayonida aholidan eshitgan hikoya, afsona va o`tmish haqidagi suhbatlarni xamda boshqa materiallarni muntazam yozib boradigan maxsus daftar bo`lishi shart. SHundan so`ng surishtirish va suhbat natijasida olingan ma`lumotlarni tadqiq qilishda toponimik toifalar bo`yicha maxsus kartotekalar tuziladi. Keyin shu asosda lug`atlar tuziladi. Keyinchalik tadqiqotchilarning fikrini hisobga olgan holda bir tipdagi ommaviy toponimlarni sinchiklab o`rganish katta ahamiyatga ega. Tadqiq qilingan va to`plangan toponimik ma`lumotlar o`lkashunoslik muzeylarida aniqlanadi. .
Toponimlardan nom olgan buyumlar, o`simlik, hayvonlar shu qadar ko`pki, ba`zan hattoularning etimologiyasi to`g`risida o`ylab ham o`tirmaymiz. Qo`qon arava, buxori qovun, chust pichog`i kabi so`zlarda o`sha joy nomlari hamon esga kelishi mumkin. Biroq akademiya (Afina yaqinidagi changalzor), vulkan (Tirren dengizidagi Vulkano oroli nomidan), jersi (Normandiyadagi shahar), kofe (Afrikadagi Kaffa o`lkasi nomidan), olimpiada (Gretsiyadagi eng baland Olimp tog`i nomidan), roman (Rim shahri nomidan olingan) kabi so`zlarning ham aslida toponimlar ekanini ko`pincha xayolimizga ham keltirmaymiz. quyida toponim nomlarga bir qancha maqollar keltiramiz.
Kimyoviy elementlar. Ko`pgina kimyoviy elementlar joy nomlari bilan atalgan: ameritsiy (Amerika), galliy (Frantsiyaning lotincha nomi — Galliya), germaniy (Germaniya), gol’miy (SHvetsiyaning poytaxti Stokgol’mning lotincha nomi — Gol’miya), evropiy (Evropa), indiy (Hindiston), lyutetsiy (Parijning lotincha nomi — Lyutetsiya), poloniy (Pol’sha), ruteniy (Rossiya), ittriy (Shvetsiyadagi Itterbo qishlog`i) va hokazolar.