O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi

Kislorodli konvertorlarda po’lat olish. 
Sho’nga ko’ra keyingi vaqtlarda konvertorlar kislorodda ishlatilmoqda. Kislorod 
konvertorlarida olingan po’latlarni sifati ancha yuqori bo’ladi.
Kislorod ustki qismidan sovutiladigan furmalar orkali kislorod xaydalib, uni 
ko’tarish va tushirish dvigateli yuritma yordamida bajariladi. Furma kanali metall 
sirtidagi 300-700 mm uzoqlikda joylashgan. Berilayotgan kislorodni bosimi 10-20 
atm tezligi 97-99 %, bir tonna po’lat olish uchun bir minutda 2.2-4.5 m
3
kislorod 
xaydaladi. Jarayon uzoqligi pech xajmiga qarab 30-60 minut. Hozir kislorodli 
konvertorlarni xajmi Vq100-300 t, ammo xajmi 500 t ligi ham mavjud. 
Kislorodli konvertorlarni ish jarayoni avtomatlar bilan jihozlangan bo’lib, 
hamma jarayonlar avtomatik tarzda nazorat qilinadi. Konvertorni tayanchi
yordamida 0-360 gradusga burilishi mumkin.

---

175 
Konvertorni skrap (temir-tersak), choyan, flyus bilan to’ldirish konvertorni by 
yuqori qismidagi bug`izidan, po’lat va shlakni kuyib olish uchun yon tomonidagi 
novdan foydalaniladi. 
Shixta tarkibi suyuq oqchoyan , po’lat temir-tersagi, oxaktosh, temir rudasi, 
boksit, dala shpati bo’lishi mumkin. 
Konvertorga kuyilayotgan choyanni temperaturasi 1250-1400 
0
C. Kislorod 
konvertorlarida temperatura katta bo’lgani uchun 20-30 % temir ruda va skrapdan 
foydalanish mumkin. 
Jarayon boshida konvertorni gorizantal xolatga keltirilib shixtaga solinadi. (7-
rasm.) 
6-rasm.Konvertor sxemasi.
1.konvertor devori. 2.po’lat kobik. 3.kislorod kanali. 4.bug`iz 
So’ng oq choyan quyiladi va konvertorni vertikal xolatga keltirib kislorod bera 
boshlanadi, shu bilan birga shlak hosil kiluvchi komponentlar ham solinadi. (oxak, 
boksit, temir rudasi) furma yuzi bilan metall yuzsining oraligi 0.3-0.8 m uzoqlikda 
bo’lishi kerak. 

---

176