O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti jismoniy madaniyat fakulteti

JISMONIY TARBIYA BO’YICHA REJALASHTIRISH HUJJATLAR1NI ISHLAB CHIQISH TEXNOLOGIYASI

Jismoniy tarbiya bo’yicha ishlami o’rganish tajribasi shuni ko’rsatadiki, o’z faoliyatini loyihalashtirishga jiddiy munosabatda bo’lgan pedagoglar eng yuqori natijalarga enshadilar.
Rcjalami to'g’ri tuzishda maqsad va vazifani aniqlash ancha oldmga qarasbga imkon beradi₇ qo’yilgan vazifalarni am alga oshirish uchun eng samarali vositalami nazarda tutadi Rejalashtirish - bu isfaning mexanik konsepsiyasi etnas, o'quv daslurmi mulohazasiz ko'chirish ham emas, balki jismoniy tarbiyaning imkoniyatlari va hodisalari mohiyatiga cbuqur kirib borisbdir.

M»	Asosiy bo’Hmlju va ishning mazmuni	O’tkazila digan vaqti	Bijarish uchun javobgar
1	2	3	4
1. Tashkiliv ishiat
1	Jismoniy tarbiya bo’yicha rejalashtirish bti'riatlaruii tuzisb va (ajdiqlash		Jisirwmiy tarbiya o’qittivchisi
	yillik o’quv grafigi har darslik i»h rcjasi chorak chorak chorak chorak.	avgust avgust oktyabr dekabr mart

Rejalashtirish ishning tahlih asosida to’g’ri xulosa chiqarishning bajarilishini bilishdan tashkil topadi Darslaming muntazam tahlili pedagogik harakatlar tezlik darajasini, o’quv malerialmmg optimal nisbatmi, dam olishning mumkin bo’lgan oralig’ini, masbqlaming eng maqbul izchilligini, mashg⁵ulotlaming zaruriy me'yorini o’qituvchiga ko’rsatib turadi, ya‘ni uiarsiz rejalashtirishm amalga oshirish mumkin emas. Shunday qilib, rejalashtirish - bu ta'lim va tarbiya jarayoni tizimini shakllantiruvchi uslubiy hujjatlami tuzib chiqishdir (16-jadval).

Umutniy o’rta ta'lim maktabiarida jismoniy tarbiya bo’yicha o’quv yili uchun namunaviy imramiy ish rejasi

11.1. Rejalasbtimhga qo’yiladigan talablar

Rejalashtirish jarayonim o'qiluvchming ijodiy faoliyati sifatida butun boshli tizimni tashkil etuvclii harakat operatsiyalan ko’rimshida tasawur qilish mumkin. Bu faoliyat uslubiy mas a] alarm yechishga qal'iy yo’nalish asosida g’oyaning vujudga kelishi bilan boshlanadi
Rejalashtmshning aniq huj[jatlarini tuzib chiqishda o’qituvchi qator talablarga rioya qilishga majbur.

1. 
   Reja davlat ta'lim standartiga muvofiq ishlab chiqilgan jismoniy tarbiya dasturiga oid meVoriy hujjatlar va talablarga muvofiq bo’lishi zarur. Rejalarning barchasi jismoniy tarbiyaning umumiy maqsadi va vazifalariga hamda vazirhk ishlab chiqqan uslubiy tavsivalarga bo’ysundirilgaii bo’lishi kerak.
   
2. 
   Rejalashtirish vaqtida jismoniy tarbiyaning umumiy va uslubiy tamoyillariga amal qilish lozim. Rejalashtirish jarayonida tamoyillami am alga oshirish uchun qulay shart-sharoit vujudga keiadi: shaxsning har tomonlama rivojlamshi, jismoniy tarbiyaning mehnat va harbiy amaiiyot bilan bog’liqligi sog’lomlashtirishga qaratilgani.
   

3.. Rejamuayyan sikllarda (darslar seriyasi, chorak, yil) oldingi sikllarga tayanishi va kelgusi yilga tayyorlashi kerak. Shunday qilib, tasodifiy dars chiqarib tashlanadi, chirnki ulaming hammasi muayyan tizimga birlashtirilgan.

2. 
   Rejalashtirish aniq bo’Iishi kerak. Bu talab maktablarda ishni rejalashtirib, mutaxassis kelgunga qadar jismoniy tarbiya o’qituvchisi yo’q bo’lgan joy da, boshlang’ichdan o'rta jnaktabga o’tishda, shuningdek, moddiy-texnika bazasining ta'minlangan darajasini hisobga olishni nazarda tutib amalga osbiriladi. Barcha qayd etilgan hoUarda o’qituvchi ushbu sharoitm o’zlashtirgan bo’Iishi kerak. Hatto agar bu o’quv dasturidan chetga cbiqishga olib kclsa ham, aniq baholash kerak. Maktabda bunday vaziyat dasturga yangi bo’lim kiritilganda vujudga keladi. Chunonchi, badiiy gimnastikadan mashqlar ko’rsatilganda yuqori sinf o’quvchilari bilan uzoq tayyorgarlik ishlari talab qilinadi. Bu lalabm amalga oshirayotganda, ulaming o’zlashtirishi uchun nazarda tutilgan vaqt ham c'tiborga olinadi,
   

5 Mashqlaming eng ahanuyatlisini, universalini yoki, aksincha, maksimal pedagogik samarani ta'minlovchi mashqlami tanlash zarur. Vositalardan foydalamsh izchilliginmg buzilishiga va “kuchli ta’sir qiluvclii mashq’Man foydalanishga yo’l qo'yib bo’lmaydi.

6. 
   Rejalashtirishning ko’rgazmaliligi grafikli shakllami amaliyotga joriy etish yo’li bilan amalga oshiriladi.
   

1. 
   Rejalashtirish uchun kerakli ishlar
   

Rejalar tuzish uchun kirishishdan oldin o’qituvchi zaruriy axborot to’plashdan iboral bo'lgan katta tayyorgarlik ishlarini bajarishi kerak. Bu axborot ishlarining shakli va vositasini, o’quv materiallarmi otish tartibim belgilaydi.

1. 
   Sinflar uchun jismoniy tarbiya bo’yicha dastumi batafsil o’rganish.
   

Sinf dasturini o’rganish sinfdan sinfga o’quv materialining muntazamliligini ta'minlash imkonini beradi.

2. 
   Shug'ullanuvchilaming salomatlik holati, bilimi darajasi. jismoniy va texnikaviy tayyorgarligini o’rganish.
   
3. 
   Maktabning moddiy-texmk bazasi holati va oldingi yillar uchun jismoniy tarbiya bo'yicha ishning qo’yilish darajasini o’rganib chiqish.
   
4. 
   Maktab pcdagogika jamoasi va rahbariyatining jismoniy tarbiyaga bo’lgan munosabatini aniqlash uchun jismoniy tarbiya bo’yicha ishning umumiy rejalari bilan ulami tanishtirish.
   
5. 
   Tuman va viloyatning iqlim sharoitini o’rganish.
   
6. 
   Viloyat va tumanning ommaviy-sport tadbirlari taqvimi bilan tanishish. Bu o’qituvchiga jismoniy tarbiya bo’yicha dastur materiallannmg ketma-ket o’tilishini aniqlash uchun zamr
   
7. 
   O’qituvchi jismoniy tarbiya va sport turlari bo’yicha aholi turar joyi va maktab an’analarim o’rganadi hamda o 'quv-tarbiya jarayonining samaradorligini oshirish yo’Uarini belgiiaydi.
   
8. 
   O’qituvchi tuzib chiqadigac rejalashtirish hujjatlari
   

O’qituvchilaming ko’p yillik ilg’or tajribasi shuni ko’rsatadiki, jismoniy tarbiya darslariga qo’yiladigan vazifalarni samarali yechish uchun rejalashtirishning muayyan tizimini yaratish zarur. Bu tizim qator rejalaming mantiqiy bog’langan yetukltgini lfodalaydi, ulardan har bin jismoniy tarbiya jarayonining maqsadga muvofiqligmi ifodalashga imkon beradi. Bu tizim o’quv-tarbiya ishining bir yillik dasturi bo’limlari, o’quv vaqflari hamda o’quv materiallarini har dars va choraklarga taqsimlash yillik jadvalmi, ish rejasini va dars konspektlarmi o’z ichiga oladi.
Jismoniy tarbiya bo’yicha maktab dasturining tahlili
Jismoniy tarbiya va ta’lim mazmimining uslubiy asosi O'zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tomonidan tasdiqlangan jismoniy tarbiya dasturida belgilab bcrilgan.
Dastur bo limlanni o’tish uchun o’quv vaqtming taxminiy taqsimoti quyidagi jadvalda aks etgan: