O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Segmentlar bo’yicha hisobot – xo‘jalik yurituvchi subyekt faoliyatining ayrim 
segmentlari (sexlar, bo‘limlar, ishlab chiqarish, sotish, ta‘minot) bo‘yicha hisobot. 
Standart  kost  (Standard  Costs)  –  hamma  xarajatlarni  qattiq  me‘yorlashtirgan 
va  mahsulotning  standart  (me‘yoriy)  tannarxini  hisoblash  imkoniyatini  yaratadigan 
kalkulatsiya  qilish  tizimi.  Хarajatlarning  sarflanishi  jarayonida  chetga  chiqishlarni 

---

 
256 
nazorat  qilish,  mas‘uliyat  va  xarajat  markazlari,  xarajat  moddalari  bo‘yicha  hisobga 
olish,  chetga  chiqishning  sabablarini  aniqlash  maqsadida  chuqur  tahlil  qilish  hamda 
nazoratni  o‘rnatish  imkoniyatini  yaratadigan  tizim.  Hozirda  amaliyotda 
qo‘llanilayotgan  me‘yoriy  hisobga  olish  va  tannarxni  kalkulatsiya  qilish  usuliga 
o‘xshaydi. 
Smeta – subyektning ma‘muriyati tomonidan qabul qilingan qarorlarni bajarish 
yuzasidan tuzilgan moliyaviy reja.