O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent temir yo'l muhandislari instituti

Ishlab chiqarish jarohatlari o’z navbatida:

• 
  mexanik (urib olish, kesilib ketishi, ezilish va h.k.)
  
• 
  kimyoviy ( kimyoviy kuyishlar)
  
• 
  issiqlik (kuyish va muzlatib olish)
  
• 
  elektrik (elektr zarbalar)
  
• 
  aralash jarohatlar turlariga bo’linadi.
  

Korxonalarda ko’pincha aralash jarohat turlari uchraydi.
Kasbiy kasalliklar- bular ishlovchi uchun zararli ish sharoitlarining ta`siri natijasida hosil bo’ladi.
Temir yo’l, engil sanoat va tolali materiallarni dastlabki ishlash (paxta tozalash zavodlari, lubzavodlar) korxonalariga ta`luqli kasbiy kasalliklar silikoz, pnevmokonioz, teri kasalliklari, dermatitlar, gidroadenitlar (ipakchilik korxonalari) va sh.o’.
Zararli ish sharoitlariga tananing ayrim a`zolarining yoki bir guruh mushaklarning uzoq vaqt majburan zo’riqishi, tsex havosiga tarqalib ketgan zararli moddalarning ta`siri, yoqimsiz meteorologik sharoitlar, normadan yuqori shovqin, titrash, yoritilganlik, atmosfera bosimidagi katta tafovutlar sababchi.


Yo’riqnoma va xavfli ishlarga maxsus ruxsatnoma berish.
Korxona ma`muriyati hamma ish joylarini kerakli texnik uskunalar bilan ta`minlashga va mehnat muhofazasiga mos sharoitni yaratishga majburdir.
Mehnat qonunchiligida korxonada mehnatni tashkil qilish direktor va bosh muhandisga yuklatilgan. Alohida bo’limlar bo’yicha javobgarlik esa tsex va bo’lim boshliqlariga yuklatilgan. Korxonada mehnat muhofazasini tashkil qilishni boshqarish bosh muhandis zimmasidadir.
Mehnat haqidagi qonunlar majmuasida mehnatni muhofaza qilish ishlariga ma`lum tartib bo’yicha jihozlar va mablag’lar ajratiladi. Bu mablag’larni boshqa maqsadlarga ishlatish ta`qiqlangan.
Korxonalarda ishchi va hizmatchilarni xavfsiz ishlash usullariga o’rgatish ishlarini to’g’ri tashkil qilish, jarohatlarning kamayishiga olib keladi.
Temir yo’l korxonalarida quyidagi yo’riqnoma turlari qo’llaniladi.