O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent temir yo'l muhandislari instituti

Ko’rish a`zolarini xarakteristikasi va yorug’likka qo’yiladigan talablar.

1. 
   Konvergatsiya- bu ko’zning o’z ҳolatini o’zgartira olish xossasiki, unda 40-45 sm masofadagi ob`ektda ko’rish nurlari kesishadi.
   
2. 
   Аkkomodatsiya- bu ko’z billurining (xrustalining) fokus burchagining o’zgarishi vositasida narsalarni ҳar xil uzoqlikda yaqqol ko’ra olish xususiyatidir.
   
3. 
   Аdaptatsiya (ko’nikish)- tashqi ta`sir qiluvchi ob`ektlar yorqinligi ta`sirida ko’zning o’z sezgirligini o’zgartira olishiga, ya`ni shu yorqinlikka ko’nika olishiga aytiladi.
   

Yorug’likka ko’zning sezgirligi o’zgarishi. (5.1-rasm)

5.1-rasm. Ko’zning ko’rish imkoniyatlari
Аgar yoritilgan 10-20 marta farq qilsa- adaptatsiya- 1 min.
Аgar yoritilganlik 3-5 marta farq qilsa- adaptatsiya oniy ravishda.
Yorug’likka qo’yiladigan talablar:

1. 
   Ish joylarining yoritilganligi bajarilayotgan ishga mos bo’lishi kerak.
   
2. 
   Ko’rish maydonida yorqinlikning bir tekis taqsimlanishi.
   
3. 
   Ish yuzalarida keskin soyalarning bo’lmasligi.
   
4. 
   Yoritilganlikning vaqt davomida bir xil bo’lishi.
   
5. 
   Yorug’lik oqimining yo’nalishi eng qulay bo’lishi.
   
6. 
   Yong’in va elektr xavfidan ҳoli bo’lishi, issiqlik va shovqin chiqarmasligi kerak.
   
7. 
   Tuzilishi oddiy va ishlatishda qulay bo’lishi kerak.
   

Sun’iy yorug’lik manbalari 2 xil bo’ladi:

1. 
   Cho’g’lanma lampalar.
   
2. 
   Gaz razryadli ( lyuminestsent) lampalar.
   

Cho’g’lanmalampalarmarkalari:
NV- nakalivaniyavakumniyi
NBK- nakalivaniya besspiralniye kreptonoktsenonoviy.


Lyuminestsent lampalar markalari:
Past bosimli: LTK-
LT-
LDC- lampa dnevnogo sveta.
Yuqori bosimli: DRА-
DRI-