O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent temir yo'l muhandislari instituti

Nazorat savollar:

1. 
   Jarohat deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Jarohatlarning qanday turlari mavjud?
   
3. 
   Ishlab chiqarish jarohatlariga misol keltiring?
   
4. 
   Kasbiy kasallik deganda nimani tushunasiz?
   
5. 
   Ishlab chiqarishlarda sodir bo’lib turadigan jarohat va kasbiy kasalliklarni kelib hiqishi sabablari haqida nima bilasiz?
   
6. 
   Mehnat muhofazasi fani nimani o’rganadi?
   
7. 
   Korxona rahbariyati qanday huquqlarga ega?
   
8. 
   M.M qonuniga asosan 16 yoshga to’lmaganlarni olsa bo’ladimi?
   
9. 
   Qaysi holatlarda qisqartirilgan ish vaqti beriladi?
   

3-MA’RUZA.


3-Ma’ruza: Temir yo'l transportida mehnat gigienasi va ishlab chiqarish sanitariyasi
MA’RUZA REJASI:


3.1. Temir yo'l transporti korxonalari, tsexlaridan ajralib chiqadigan zararli moddalar haqida tushunchalar.
3.2. Temir yo'l transporti korxonalarga xos bo’lgan changlar haqida tushunchalar. Changlarni miqdorini o’lchash.


Tayanch so’z va iboralar:
Mikroiqlim, zararli modda, organizm, ajralib chiqish, ionlar, diepersiya, aerozol, himoya, qitiqlovchi, konserogen, mutagen, reproduktiv, pnevmokonioz, silikoz, yo’l qo’ysa bo’ladigan kontsentratsiya, termoregulyatsiya.


3.1. Temir yo'l transporti korxonalari, tsexlaridan ajralib chiqadigan zararli moddalar haqida tushunchalar.

Yuqori ish unumdorligiga erishgan holda, sog’lom ish sharoitlariga erishish uchun tsex xavosining tozaligi va normal mikroiqlim sharoitlarini yaratish katta ahamiyat kasb etadi.

Аtmosfera havosi hajmi bo’yicha quyidagi tarkibga egadir: azot-78,08; kislorod- 20,95; argon, neon va boshqa inert gazlar- 0,93; karbonat angidrid gazi- 0,03; boshqa gazlar- 0,01. Shu tarkibdagi havo nafas olish uchun yoqimli hisoblanadi.
Havoning kimyoviy tarkibidan tashqari, ion tarkibi ham muhimdir. Havoda manfiy va musbat zaryadlangan ionlar mavjuddir. Ular og’ir va engil ionlarga bo’linadi. Yaqin-yaqingacha havoda qancha manfiy ionlar ko’p bo’lsa shuncha yaxshi hisoblanardi. Oxirgi yillardagi tadqiqotlar, tsexdagi manfiy va musbat ionlarning ma`lum miqdordagi mutanosibligi zarur ekanligini ko’rsatadi. Toza havoda engil ionlar ko’p bo’lishini ko’rsatadi. Havo qancha ifloslangan bo’lsa shuncha og’ir ionlar ko’p bo’lishi kuzatiladi.
Bug’ va gazlar havo bilan aralashma hosil qiladi. Qattiq va suyuq zarrachalar- dispersion sistemalar- aerozollar deb atalib ular 3 xil bo’lishi mumkin:

•