O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

15.2. Iqtisodiy o„sishning Xarrod - Domar modeli 
 
 
XX  asr  50-yillarining  ikkinchi  yarmiga  kelib  iqtisodiy  o‗sish 
muammosiga  bo‗lgan  qiziqish  kuchaydi  va  unga  bag‗ishlangan  bir 
qator  iqtisodchilarning  (R.Xarrod,  E.Domar,  J.Robinson,  R.Solou  va 
b.)  asarlari  vujudga  kela  boshladi.  Bunga  xo‗jalik  dinamikasini 
ko‗pincha  inkor  etuvchi  eski  klassik  nazariyaning  hozirgi  zamon 
iqtisodiy  rivojlanishning  real  talablariga  javob  bera  olmasligi  sabab 
                                                             
80
 
―History of Economic Thought‖ Harry Landreth, David C. Colander. 441-442-b.

---

325 
 
bo‗ldi.  Hozir  yuqori  iqtisodiy  o‗sish  sur‘ati  rivojlangan  mamlakatlar 
uchun oddiy bir hol hisoblanadi. 
 
Iqtisodiy  o‗sishga  bo‗lgan  keynschilik  yondashuvi  taxminan  XX 
asrning  70-yillarigacha  yetakchi  o‗rinni  egallab  keldi.  Ammo  1974-
1975-yillardagi  krizis  talabni  rag‗batlantirishga  asoslangan  keynschilik 
yondashuvini  qayta  ko‗rib  chiqishga  majbur  etdi.  Endi  iqtisodchilar 
keynschilik 
qoidalarini 
oydinlashtirish, 
konkretlashtirish 
bilan 
shug‗ullanishga, iqtisodiy o‗sishning yangi modellarini ishlab chiqishga 
kirishdilar. 
 
Tadqiqotchilar  iqtisodiy  o‗sish  omillari  o‗rtasidagi  nisbatlarning 
optimalligini aniqlashni, yuqori o‗sish sur‘atini va barqaror rivojlanishni 
ta‘minlovchi  shart-sharoitlarni  aniqlashni  o‗z  oldilariga  vazifa  qilib 
qo‗ydilar.  
Iqtisodiy  o‗sish  sur‘atini  aniqlashning  oddiy  modellaridan  biri 
ingliz  iqtisodchisi  R.F.  Xarrod  (1900–1978)  va  amerikalik  iqtisodchi