O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

“Leontevcha ziddiyat” 
Amaliyot  shu  narsani  ko‗rsatib  berdiki,  ishlab  chiqarish  omillari 
konsepsiyasi  tashqi  savdoga,  milliy  iqtisodiyotning  rivojlanishiga  ta‘sir 
etuvchi  turli  xil  omillarning  hammasini  hisobga  olishga  qodir  emas. 
Masalan,  Xeksher-Olin  modeli  nega  Shveytsariya  farmatsevtika 
tovarlarini 
eksport 
qilishga 
ixtisoslashgan, 
Amerika 
shaxsiy 
kompyuterlarni ishlab chiqarishda yetakchilik qiladi, Yaponiya kundalik 
elektronika  buyumlarining  yirik  eksportchisi  hisoblanadi,  kabi 
savollarga javob bera olmaydi. 
Mazkur  nazariyaning  to‗g‗riligini  AQSh  iqtisodchisi  V.Leontev 
tekshirib  ko‗rdi.  Ma‘lumki,  Amerika  kapitali  ko‗p  mamlakat 
hisoblanadi.  Shu  bois  u  kapital  sig‗imli  tovarlarni  eksport,  mehnat 
sig‗imli  tovarlarni  import  qiladi,  deb  taxmin  qilingan.  Natija  uning 
teskarisini,  ya‘ni  AQSh  kapital  sig‗imli  tovarlarni  emas,  balki  ko‗proq 
mehnat  sig‗imli  tovarlarni  eksport  qilishini,  kapital  sig‗imli  tovarlarni 
esa  ko‗proq  import  qilinishi  ko‗rsatdi.  Bu  holat  ―Leontevcha  ziddiyat‖ 
nomini olgan. 
Leontev  olib  borgan  hisob-kitoblarning  to‗g‗riligini  boshqa 
iqtisodchilar  ham  tasdiqlashgan.  Ma‘lum  bo‗lishicha,  tashqi  savdo 
tuzilmasida  bunday  mos  kelmaslik  boshqa  mamlakatlarga  ham  xos 
bo‗lgan.  Tashqi  savdo  sohasi  mutaxassislari  alohida  mamlakatlar 

---

302 
 
savdosiga  va  bir  butun  jahon  savdosi  tuzilmasiga  ta‘sir  etuvchi  omillar 
juda  ko‗p,  xilma-xil  va  o‗zgaruvchan  bo‗ladi,  degan  fikrga  kelishgan. 
Ularning ta‘sir ko‗rsatish ahamiyati ham har xil.