O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

 
  
 
                  
 
9.1-chizma. Iste‟molchi ortiqcha nafliligi 
 
 
CDA mahsulotni sotib olishda iste‘molchilar tomonidan erishilgan 
pul  daromadidir.  Bu  natijani  bir  oz  boshqacha  ifoda  qilsak,  monopolist 
amalda  mukammal  narx  farqlanishiga  erishgan  taqdirda  iste‘molchilar 
talab  egri  chizig‗i  bo‗ylab  pastgacha  tushadi  va  ODAH  umumiy 
daromadni ishlaydi, ammo raqobat bozorida barcha iste‘molchilar oddiy 
OC  narxda  sotib  oladilar,  iste‘molchilarning  umumiy  xarajatlari 
OCAHni  tashkil  etadi.  Shuning  uchun  CDA  iste‘molchilarning  tejab 
qolgan  pullari  yoki  ular  ortiqcha  nafliligining  puldagi  ifodasidir.  Agar 
biz  talab  egri  chizig‗i  bo‗ylab  OD  narxidan  MP  va  HA  ga  pastga 
tushishimiz  jarayonida  pulning  Me‘yoriy  nafliligi  miqdori  o‗zgarmay 
qolsa,  unda  Marshallning  iste‘molchilar  ortiqcha  nafliligi  tushunchasini 
tovar  iste‘mol  qilishdan  olingan  ortiqcha  naflilikning  puldagi  ifodasi, 
deb qabul qilish mumkin.