O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi Toshkent arxitekturaQurilish instituti

---

O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim 
vazirligi Toshkent arxitekturaQurilish instituti 
Qurilishni Boshqarish Fakulteti “Iqtisodiyot va 
ko’chmas mulkni boshqarish“ kafedrasi “Iqtisodiyot 
nazariyasi” fanidan 
Mustaqil ish 
Bajardi: 48-21 Nosirxojayev Umarxon 

---

Iqtisodiy
muvozanat, uni
ta’minlash shart-
sharoitlari va
aniqlash usullari

---

Iqtisodiy muvozanat deb iqtisodiy 
jarayonlar, hodisalarning ikki yoki bir 
necha tomonining bir–biriga teng kelgan 
holatiga aytiladi. Shuning uchun ham 
butun iqtisodiyotning muvozanati 
to’g’risida gap borganda eng avvalo yalpi 
talab va yalpi taklif o’rtasidagi tenglik 
e’tiborga olinadi.

---

Xususiy muvozanat — bu ikkita o’zaro 
bog’liq bo’lgan iqtisodiy ko’rsatkichlar 
yoki iqtisodiyot tomonlarining 
miqdoran teng kelishi. 
Prezidentimiz I.A.Karimov ta’kidlab 
o’tganlaridek:«...ichki bozorda talab 
bilan taklif o’rtasida mutanosiblikka 
erishish, ya’ni chiqarilgan pul miqdori 
bilan unga sotib olinadigan mollar 
salmog’i o’rtasida to’g’ri nisbatni 
ta’minlash g’oyat katta rolь o’ynaydi»

---

Iqtisodiyotning muvozanatli darajasi bu 
ishlab chiqarishning shunday hajmiki, u 
ishlab chiqarish mazkur hajmini sotib 
olish uchun etarli umumiy sarflarni 
ta’minlaydi. Boshqacha aytganda, sof 
milliy mahsulot muvozanatli darajasida 
ishlab chiqarilgan tovarlarning umumiy 
miqdori (SMM) xarid qilingan tovarlar 
umumiy miqdoriga (S+In) teng bo’ladi 

---

Jamg’arma va investisiyalarni taqqoslash 
usulining mohiyati shundaki, ishlab chiqarilgan 
mahsulotning har qanday hajmi shunga mos 
daromad hajmini beradi. Biroq aholi bu 
daromadning bir qismini iste’mol qilmasdan 
jamg’armaga qo’yishi mumkin. Jamg’arma 
“sarflar — daromadlar” oqimidan potensial 
sarflarni olib qo’yish hisoblanadi. Bunda 
jamg’armaga qo’yilgan mablag’ investisiyalar 
bilan to’liq qoplansa, yalpi sarflar ishlab chiqarish 
hajmiga teng bo’ladi

---