O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti

Nazorat savollari

1. 
   Markazdan qochma botma nasoslarni qо‘llanilish shartini izohlang?
   
2. 
   Markazdan qochma botma nasoslarni tarkibini tushuntiring?
   
3. 
   KOS va KOS1 ning qо‘llanilish shartini izohlang?
   
4. 
   Elektr markazdan qochma nasosni tarkibiy qismini izohlang?
   
5. 
   Quduq usti jihozlarini tarkibi?
   

XVII ma’ruza. DENGIZDAGI NEFT VA GAZ KONLARINI ISHLATISH


Reja:
17.1. Dengiz territoriyasida quduqlarni ishlatish
17.2. Dengizdan neft qazib olish jarayonlari
17.3. Quduqlarni suv ostida tugallashning har xil sxemalari
17.4. Neft va gaz quduqlarini dengizda burg‘ilash
Tayanch iboralar: kо‘p qatlam, ishlatish rejimi, shtangali quduq nasosi, bir vaqtda, kо‘p tizmali.


Foydalanilgan adabiyot:
1. T.R.Yuldashev, X.Q. Eshkabilov. “Neft va gaz konlari mashina va mexanizmlari” Qarshi.: Qashqadaryo kо‘zgusi OAV nashriyoti. –Darslik-2015 yil.


2. T.R.Yuldashev. “Neft va gaz konlari mashina va jihozlari” Qarshi.: Uslubiy qо‘llanma. Qarshi -2015 yil


17.1. Dengiz territoriyasida quduqlarni ishlatish

Dengizlar, botqoqliklar va suv bosgan joylardagi quduqlarning territoriyasida suv mavjud bo‘lganligi uchun ishlatish jarayonida har xil murakkabliklarni keltirib chiqaradi. Dengizlardagi quduqlarni ishlatish esa jiddiy muammolar bilan bog‘liqdir.

Dengiz sharoitlari uchun yaratilgan texnik jihozlar va konstruksiyalar aniq darajada suvning tagida joylashgan yer sirtlari uchun va boshqa holatlarda ham qo‘llashga yaroqlidir.
Yoqilg‘i xom-ashyolarning istemol qilinish jadalligining o‘sishi ko‘pgina davlatlarda neft va gaz resurslarini qurib ketayotganligi, quruqlikdagi neft va gazning zaxiralarining o‘sishini pasayish holatlari murakkab sharoitga ega bo‘lgan dengiz shelflarini va okeanlarni o‘zlashtirish muammolari bilan shug‘ullanishni dolzarb masalalarini keltirib chiqardi.
Shelf bu – suv osti materiklarining tekis qismi bo‘lib, quruqlikning qirg‘og‘iga yondoshgan bo‘ladi va ularning umumiy geologik tuzilishini tavsiflaydi.
Shelflarning eng chetki qismining chuqurligi 100-200m.ni, ba’zi bir sharoitlarda suvning chuqurligi 1500-2000 m.gacha yetadi.

17.1-rasm. Shelfda burg‘ilash.

Neftgaz konlarini o‘zlashtirish shuni ko‘rsatadiki, ularga katta kapital xarajatlarning sarflanishiga qaramasdan dengizlardan va okeanlardan neft va gaz qazib olish samarali hisoblanadi.

Dengizdagi neftgaz konlarining texnologik majmualari dengizdagi uglevodorodli konlardan neft, gaz va kondensatni qazib olish va yig‘ish uchun mo‘ljallangan bo‘ladi hamda mahsulotlarni uzoq masofaga tashishga tayyorlaydi.



17.2-rasm. Dengizdagi neft koni.