O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti

14.2. “Favvora – mexanizatsiyalash” usulining sxemasi

Bu sxema ham favvora usuliga kirib, qandaydir mexnizatsiyalashgan usulda qazib olishda qaysidir qatlamning birida favvoralanish uchun energiya yetarli bo’lmaganda mexanizatsiyalashtirilgan usullarning biridan foydalanishga to’g’ri keladi.

Quyidagi variantdagi sxemalardan foydalaniladi: favvora – ShqM; favvora –MQEN, MQEN –favvora ; favvora – GPN ; GPN – favvora. Bundan tashqari gazneft-favvora va favvora-gazneft sxemalaridan foydalaniladi.
“Nasos-favvora” sxemasi boyicha jihozlangan quduqlarda ishlashda quvur tizmasiga paker tushiriladi, yuqori va pastki qatlamlar ajratiladi. Suyuqlik pastki qatlamdan quduq nasosining qabuliga kirib keladi va NKQning ichki bo’shlig’i orqali ko’tariladi. Quduq nasosning uzatmasi tebratma-dastgohning balansiri orqali amalga oshiriladi.
Qatlam suyuqligi yuqoridagi favvoralash qatlamdan ishlatish tizmasi va NKQning halqa oralig’i orqali ko’tariladi. Quduq ustidagi suyuqlikning sarfi shtutser yordamida boshqariladi.
“Favora – MQEN” yoki “MQEN-favvora” sxemasi boyicha ishlaganda quduq ichi jihozlari 8.5-rasmdagi kabi jamlanadi. MQEN qurilmasi oddiy bajarilgan bo’lib, elektr dvigatel nasosdan pastga joylashtiriladi. Nasos elektr dvigatel bilan birgalikda g’ilofga (6) joylashtiriladi, uning yuqori qismiga taqsimlagich (3) mahkamlanadi, quvurning (2) ichiga plunjer manjetli zichlama bilan birgalikda joylashtiriladi. Quduqning ustiga o’rnatilgan gidravlik ko’targich yordamida plunjer siljitiladi. Plunjer joydagi holatni egallaganda pastki qatlamdagi mahsulot pakerning (8) markaziy kanali orqali NKQ-ga (7), g’ilof va MQENning oralig’i orqaga halqali kanal boylab taqsimlagichning boylama kanallari orqali tashqi (1) va ichki (2) NKQning qatorlarini oralig’i orqali yer usti chiqib keladi.
Yuqori qatlamdan qatlam suyuqligi radial teshiklar (5) orqali nasosning kirish qismiga kirib keladi va taqsimlagichning markaziy kanali orqali (4) NKQning ichki qatorlari orqali yer ustiga chiqariladi. Pastki qatlamni o’zlashtirish vaqtida taqsimlagich (3) qayta qo’shiladi. Bunda MQEN ishlamaydi, suyuqlik pastki qatlamdan NKQning ichi orqali yer ustiga uzatiladi.
“MQEN – favvora” sxemasida ishlatish (8.5-rasm ).
Nasos va projektor elektr dvigatelining tagi qismiga joylashtiriladi, suyuqlik esa pastki qatlamdan nasosning qabul qismiga kirib keladi. Suyuqlik nasosning qabulidan chiqib g’ilov va dvigatelning orlig’idagi halqa oralig’i orqali protektor bilan taqsimlagichning ichki kanaliga kirib keladi va NKQ tizmasining ichki kanali orqali yuqoriga ko’tariladi. Yuqori qatlamdan qatlam suyuqligi NKQning ichki va tashqi oralig’idagi halqa fazosi orqali yer ustiga yo’naltiriladi.