O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti

15.3-rasm. Uchlik turidagi juft favvora armaturasi: 1-ikkita otma chiziq; 2-lubrikatorlar 3-tо‘g‘ri oqimli markaziy zulfin; 4-shtuser; 5- juftli tо‘g‘ri oqimli zulfin; 6- ikki о‘tishli о‘zgartma; 7; 8- konussimon quvur tutqich; 9- konussimon quvur tutqichli chorbarmoq; 10- zulfin;

15.4-rasm. “Nasos-favvora” turida MQEBNni qо‘llash orqali ikkita qatlamni alohida ishlatish sxemasi: 1- paker; 2- nasos; 3-maxsus kojux; 4- ajratgich; 5- plunjer; 6-quvurli yakor; 7-NKQ; 8- elektr kabeli; 9- favvora armaturasi; 10-boshqaruv stansiyasi; 11-transformator.

Jamlanmaning hamma PED (2), PSEN (5), ajratgichning (4) aylanma kanali (12) va quvurli yakori (6) kabel yordamida (8) NKQda quduqqa tushiriladi. Yig‘maning dum qismi paker kanaliga (1) kiradi va u yerda rezina manjeti yordamida zichlanadi. Yerning usti qismiga favvora armaturasi (9), boshqaruv stansiyasi (10) va avtotransformator (11) о‘rnatiladi.

Bu qurilmada pastki favvora qatlamining almashtiriladigan plunjerning shtuseriga (5) va ajratgichga suyuqlikni kirib kelishi uchun kojuxning о‘rniga aylanma quvurchadan (12) foydalaniladi.
Suyuqlik yuqoridan nasos qatlamidan mustahkamlash kolonnasi va BED (botma elektr dvigateli) va MQEBNlarning halqali oralig‘idan yuqoriga kо‘tariladi va nasosning tо‘rli qabuliga yetib boradi.
Teskari sharikli klapan orqali suyuqlik NKQga beriladi. Ajratgichning (4) yuqori qismida suyuqlik aralashadi. Markazdan qochma nasosning ustida NKQning tashqarisida quvurli yakor (6) о‘rnatiladi, quvurlarning (7) og‘irlik yukini qabul qiladi va uni mustahkamlash kolonnasidagi shlipsli tirkamasiga uzatadi. Ajratgich (1) pakerning pastki qismida prujinasini tagida sharikli klapan mavjud, tо‘plamlarni kо‘tarib olishda xvostovik bilan bо‘shatiladi va quduqdagi favvora qatlam pastki qismidan suyuqlikni kirib kelishini berkitadi. Bunday sharoitda quduqni uchirmasdan og‘ir suyuqlik bilan ta’mirlash ishlarini olib borish imkoniyati bо‘ladi. “Nasos-favvora” sxemasida ishlaydigan jihozlarni kо‘tarib olishda yuqori qatlam ishdan tо‘xtatiladi, fontan qatlamida quduq tо‘g‘ri yoki teskari yuviladi va unga og‘ir suyuqlik haydaladi (15.6-rasm). Yuvishda suyuqlikni sirkulyatsiyasi ajratgichning (4) yon teshigi orqali amalga oshiriladi va u yuqoridagi favvora qatlamidan suyuqlikni kirib kelishi uchun hamma vaqt ochiq bо‘ladi. Yuvuvchi suyuqlikni pastdagi nasos yordamida ishlatiladigan qatlamga yutilishini oldini olish ajratuvchi paker va uning pastki qismidagi teskari klapan bilan amalga oshiriladi va bunda jihozlar kо‘tarib olinganda paker quduqda qoladi. Ajratuvchi pakerni tushirish va о‘tqazish NKQda tushiriladigan maxsus о‘tqazadigan asbob yordamida oldindan amalga oshiriladi.
Ikkala qatlamni ham shtangali nasoslar yordamida ishlatish juda murakkabdir. Kо‘pgina konstruktorlik byurolari va loyihaviy institutlari tomonidan ikkita qatlamni bir quduq orqali alohida ishlatadigan qurilmalar ishlab chiqilgan. Bu konstruksiyalarning hammasi standart jihozlardan tо‘liq foydalanish prinsipiga asoslangan, suqma va nosuqma nasoslar, MQEBN va h.k. Kichik maxsus tugunlar qо‘shilganda jihozlarni о‘rnatishda yoki olib chiqishdagi qiyinchiliklar, ta’mir ishlarida, pakerlarni ushlanib qolishi, mexanik chо‘kindilarni va tuzlarni yuvishda yuvishdagi qiyinchiliklar, har bir qatlamni debitini aniqlashni va ularni tadqiqotlashning imkoniyatining yо‘qligi, paker tagidagi gazni chiqarib yuborishni qiyinligi, tо‘lish koeffitsiyentini yaxshilashni murakabligi, alohida ishlatishda о‘rnatilgan jihozlarning foydalanish koeffitsiyentini pastligi sababli ishlab chiqarishda keng qо‘llanilmagan.
SHQN-SHQN sxemasi bо‘yicha har bir qatlamdan suyuqlik juftli shtangali nasoslar yordamida amalga oshiriladi va harakatlanadigan qismi maxsus shtangalar bilan biriktirilgan (15.6-rasm). Ikkala nasos ham bir quvurlar birikmasi orqali tushiriladi va tebratma-dastgohning bitta shtangasi kolonnasi yordamida harakatga keltiriladi.