|
2.1-rasm. Tizma boshchasining konstruksiyasi.
1-g‘altak; 2-zichlama; 3-pona; 4-korpus; 5-zulfin; 6-mustahkamlash quvuri; 7- ichki tizmani saqlab turuvchi mustahkamlash quvuri.
Mustahkamlash tizmasining diamerti 140 yoki 146 mm bо‘ladi, eng sо‘nggi, ishlatish tizmasidir. Chorbarmoq favvora armaturasi uchun supa vazifasini bajaradi. Tizma boshchasining asosiy xususiyati shundaki, ponalarning sirt tanasining shakli konussimon shaklda bо‘ladi, korpusni javob beruvchi yuzasini zichlovchi elementlarning konstruksiyasi ham konussimon bо‘ladi va moylash orqali qо‘llaniladi, ya’ni tirqishlarni ishonchli germetik qilishga moslashtirilgan.
Chorbarmoqning korpusi va tizma boshchasining g‘altagi qо‘yma pо‘latdan tayyorlangan va bolg‘alangan yoki shtapovkalangan bо‘g‘izga va flanetsga payvand qilingan. Tayyorlangan va payvand qilingandan keyin zо‘riqishni olish hamda metallning mexanik xossasini oshirish uchun u issiqlik ishlov berishdan о‘tkaziladi.
Korpuslar uchun pо‘latning oqish chegarasi 5,0-5,5 MPa, nisbiy uzatishi 14-15 % va zarbali qovushqoqligi 40 mNm/m2.gacha. Og‘ir sharoitlarda ishlatiladigan tizma kallaklarini tayyorlash uchun 35 XML turdagi past legirlangan pо‘latlardan foydalaniladi. Shtamplangan yoki bolg‘alangan flanetslar yoki bug‘izlar 35 XM, 40 X pо‘latlardan tо‘g‘ridan tо‘g‘ri yasaladi.
Tizma boshchalaridagi biriktiruvchilarni, elementlarning о‘lchamlarini mos kelmasligi avariya holatlarini keltirib chiqarishga sabab bо‘ladi. Standart bо‘yicha 14, 21, 35, 70, 105 MPa ga ishchi bosimga mо‘jallangan tizma kallaklari ishlab chiqariladi.
2.2-rasm. Quduq ustining chorbarmoqli armatura bilan bog‘lanmasi
jihozlarining sxemasi: TB- tizma boshchasi; QB- quvur boshchasi; A-archa; FA-favvora archasi;
1-konduktor; 2-ishlatish tizmasi; 3-favvora tizmasi; 4-tizma oralig‘idagi manometr; 5-quvur oraligi fazosidan olib chiqish chizig‘i; b-dastakli yuritmali zulfin; 7-quvur orqasi manometri; 8-quvur orqasidan olib chiqish chizig‘i, 9-bostirish chizig‘i; 10-favvora quvurlarini osish; 11-uzakli zulfin; 12-havo yuritmali zulfin; 13-chorbarmoq; 14-rezervdagi zulfin; 15-nazorat-о‘lchov asboblarini qо‘shish uchun g‘altak; 16-ishchi zulfin;17-rostlanuvchi shtuser; 18-bufer zulfini; 19-bufer manometri; 20-havo boshqaruv bloki; 21-quvur orqasi orqali ingibitorlarni va SFMlarni haydash uchun qurilma; 22-ishchi olib chiqish chizig‘i; 23-shleyf; 24-mash’ala chizig‘i uchun zulfin; 25-yer ombori.
Quduqlarni favvora usulida ishlatishda qо‘llaniladigan jihozlar keskin murakkablashtirilgan. U tо‘rtta asosiy qismlardan tashkil topgan: quvurlar tizmasi (birikmasi), tizmaning ostki jihozi, quduq ustining favvora armaturasi va quduq ustining bog‘lovchi jihozlari manifold deb ataladi.
Quduqlarni ishlatish sharoitlarini tо‘xtovsiz murakkablashish evaziga jihozlarning elementlari ham takomillashtirilgan, konstruksiyalarni takomillashishga olib keldi. Lekin bunday о‘zgarishlar favvora yoki gazlift jihozlarini ishonchlilik darajasini pasaytirmasdan ularni qо‘llanilish darajasini oshirdi.
Gazlift quduqlaridagi kо‘targichlar ham ishlash tartiblari favvora ishiga о‘xshashdir. Gazlift kо‘targichlarda ishlarni amalga oshirishda siqilgan gaz-energiya tashuvchilarni uzatish zarur bо‘ladi. Qachonki, gaz siqilganda, gazlift kompressorli deb ataladi va shundan kompressor gazlift usulida ishlatish degan termin kelib chiqqan.
Quduqlarni kompressor gazlift usulida ishlatishda qatlamdagi yuqori bosimli gazning energiyasidan foydalaniladi va kompressor stansiyasini qurish talab qilinmaydi. Lekin kompressor gazlift kam qо‘llaniladi.
Quduqning ustiga (2.2- rasm) tizma boshchasi (TB) va favvora armaturasi (FA) montaj qilinadi va o`z navbatida quvur boshchasi (QB) va favvora archasidan (FA) tashkil topgan. Tizma boshchasi (TB) mustaxkamlash tizmalarining yuqori uchlarini (konduktorni, texnik tizmani va mustaxkamlash quvurini) biriktirish, quvurlar oralig`i fazosini germetiklash va favvora armaturasining tayanchi sifatida qo`llanilishi uchun mo`ljallangan.
Quvur boshchasi bir yoki ikki qatorli favvora quvurlarini boglash, ishlatish tizmasi va favvora quvurlarining oraligidagi fazoni germetiklash hamda quduqlarni uzlashtirish, ishlatish va ta’mirlash ishlarini olib borishdagi texnologik jarayonlarni amalga oshirish uchun xizmat kiladi. Quvur boshchasi chorbarmoq, ikkita yon tomonga olib chiqadigan chiziq va quvur osmasidan tashkil topgan. Yon tomondagi olib chiqish chiziqlari (8) quduqlarni o`chirishda, quvurlarning oraligiga suv va loyni haydash, gidrat xosil bo`lishiga va korroziyaga qarshi ingibitorlarni xaydashda, quvur orqasidagi bosimni o`lchashda (7) xamda undan gazni olishda qo`llaniladi. Quvurming boshchasi tug`ridan-tug`ri tizma boshchasiga montaj qilinadi.
Quvurlar oralig`ida bosimni nazorat qilishning juda xam qulay va ishonchli tizimi favvora kutargichning osmasi favvora armaturasiga qo`shimcha tugun, uchlik, to`sin qurilmasi, jumrak va manometrni kiritishga majbur qiladi. U ko`taruvchi quvurlar birikmasini saqlab turishga xizmat qiladi va quvur boshchasi deb nomlanadi. Shu vaqtdan boshlab favvora armaturasi ikkita asosiy qismdan — archa va quvur boshchasi bilan tayyorlana boshlandi
Yuqori bosimli va katta debitli quduqlarning qatlam suyuqligining tarkibida oz miqdorda mexanik aralashmalar mavjud bo`lishi, quduqlardagi armatura tugunlarini yemirilib ketishiga sabab buladi va armaturaning stvoliga qo`shimcha bekitish qurilmalarni o`rnatishga to`gri keladi. Ishlovchi quduqlarning ko`targichlariga o`lchov asboblarni, parafinsizlashtirish asboblarini tushirish kerakligi va almashtirishda yana bitta stvolni berkituvchi qurilmasini qo`shimcha o`rnatishga olib keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
