O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti

11.2. Kompressor stansiyasi jixozlari va kompressor kurilmasi


Tozalagichlar - suriladigan gazlarni changlardan va boshqa mexanik aralashmalardan tozalash uchun xizmat qiladi. Bunda changlarni va aralashmalarni tushishi kompressorni tezda yemirilishga olib keladi.
Gaz kompressorlarida mexanik aralashmalar qattiq zarrachalar, tо‘liq kо‘ymagan mahsulotlar, smola zarrachalari va boshqa kо‘rinishda bо‘ladi.
Havo kompressorlarida qattiq zarrachalar chang kо‘rinishida, sanoat joylardagi atmosfera tarkibida 4.5 mg/m³ gacha yetadi. Havo kompressorlarida asosan vissina suzgich qо‘llanilib, u halqalar seksiyasidan tashkil topgan va vissina moyi bilan hо‘llangan bо‘ladi.
Bundan tashqari quruq suzgichlar qо‘llaniladi, gaz quruq suzgich tо‘qimalari orqali о‘tadi va qovushqoq suyuqliklar orqali yuviladi, changlar ushlanib qolinadi.
Vissinali suzgichlarni ishlash unumdorligi 1m²-ga 0.33 m³/sek ni tashkil etadi.
Gaz va moylarni sovutgich – bu quvurli sovutish modifikatsiyalari bо‘lib, sovutiladigan gaz yoki moy quvurlar orqali va quvurlar oralig‘ida fazoda ham о‘tkaziladi. Odatda I pog‘ona sovutgichlardan keyin quvur oralig‘i fazosiga tushadi, bunday holatda namlikni ajralishi sodir bо‘ladi (suvni separatsiya bо‘lishi). Namlikni ajralish miqdori oshib ketsa, sovutgichdan sung maxsus nam ajratgichlar о‘rnatiladi.
Suv bilan ta’minlash tezligi quvurlar orqali suvni uzatishda 1.5-2 m/s va quvurli uzatmalardan tо‘kishda 1 m/s.
Silindrlarni sovutishda sovutgich uzatiladigan suv miqdoriga bog‘liq holda, quyidagini tashkil etadi %.
Past bosimli silindr uchun – 18-25;
О‘rta bosimli silindr uchun – 10-15;
Yuqori bosimli silindr uchun – 5-8.
Amaliyotda quyidagicha suv uzatish normasi tavsiya etiladi.
Bir pog‘onali kompressorlar uchun – 10-25;
Ikki pog‘onali kompressorlar uchun – 20-25.


Separatorlar (ajratgichlar) – kompresorlar zanjir jarayonida kondensat yig‘gichlarda nam kondensat va moy ajralganda, hamda nam ajratgich va yog‘ ajratish qurilmalarida ajratish vazifasini bajaradi.
Bunday jarayonni amalga oshirishda har xil konstruksiyani separatorlar qо‘llanadi – bо‘sh tanali, siklonli va yuqori tezkorlikka ega bо‘lgan.
Zamonaviy kompressorlarda gaz oqimidagi jarayondan namli tomchi ajratuvchi va moy ajratadigan, о‘z yо‘nalishini kо‘p о‘zgartiruvchi va aylanish harakatini amalga oshiradigan separatorlar qо‘llaniladi.
Gazning bosimi 10 MN/m² yuqori bо‘lganda nam va moyni suzgichlar yordamida ajratish amalga oshiriladi.
Suyuqlik zarrachalari ajratilish jarayonida gazning tezligi quyidagidan yuqori bо‘lmasligi kerak: past bosimli pog‘onada 1m/s; о‘rtacha bosimli pog‘onada 0.5 m/s; yuqori bosimli pog‘onada 0.3 m/s.