O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti «Kasbiy ta’lim» kafedrasi

Pedagogik texnologiyaning asosiy mohiyati
ta’limda talabalarni qiziqtirib 
o‘qitish va bilimlarni to‘liq o‘zlashtirishga erishishdir. Ta’limda berilayotgan 

---

113 
bilimlarni talabalarning aksariyat ko‘pchilik qismi puxta o‘zlashtirishi pedagogik 
texnologiya joriy etilishining asosiy maqsadi hisoblanadi. 
Tashxislanuvchan o‘rnatilgan maqsad – o‘quvchi-talaba tomonidan didaktik, 
jarayon mahsuli sifatida o‘zlashtirilgan aniq o‘lchamli tushunchalar, amallar va 
faoliyat turlari. 
Ta’lim mazmunini o‘quv elementlari yordamida bayon qilishda abstraksiya 
pog‘onalarining va axborotlarni o‘zlashtirish darajasining hisobga olinishi. 
O‘quv materiallarini o‘zlashtirish bosqichlarining etarlicha mantiqiy 
qat’iyanligi – didaktik jarayon tuzilmasiga mosligi. 
O‘quv jarayoniga yangi vositalar va axborotlashtirish usullarining joriy etilishi. 
O‘qituvchining qoidabop (algoritmli) va erkin, ijodiy faoliyatidagi mumkin 
bo‘lgan chetga chiqish chegarasining ko‘rsatilishi. 
O‘quvchi-talaba va ûqituvchi faoliyatida shaxsiy motivlashganlikning 
ta’minlanishi (erkinlik, ijodiyot, kurashuvchanlik, hayotiy, kasbiy mohiyat va 
boshqalar). 
O‘qitish 
jarayonining 
har 
bir 
bosqichida 
kommunikativ 
munosabatlarning, axborot texnikalari bilan muomala qilishning maqsadga 
muvofiqligi. SHunday qilib, yuqorida berilgan ko‘rsatkichlar loyihalangan o‘quv 
jarayonining texnologik darajasini to‘liq ifodalaydi, amalda joriy etilishi esa 
pedagogni yuqori malakali mutaxassisga aylantiradi, o‘quvchi-talabaning nufuzini 
ham birmuncha oshiradi va ijodiy faoliyatni rivojlantirishning yangi qirralarini 
ochadi. 
4. Muammoli ta’lim texnologiyasi va uning maqsadi, vazifasi 
Oliy o‘quv yurtlarida o‘quv-tarbiya jarayonining samaradorligini oshirishning 
muhim sharti mazkur jarayonga tizimli yondashuv sanaladi va o‘qituvchilarga 
quyidagi dars turlari tavsiya etiladi: 
Ma’ruza (kirish ma’ruzasi, mavzuli ma’ruza, umumlashtiruvchi ma’ruza) 
mashg‘ulotlari. 
Seminar (bilimlarni mustahkamlovchi, yangi bilimlarni mustaqil egallashga 
mo‘ljallangan) darslari. 
Modulli dars. 
Muammoli (aqliy hujum) darslar. 
Munozarali (ilmiy munozara va erkin fikrlash) darslar. 
Didaktik–o‘yinli (syujetli-rolli, ijodiy, ishbilarmonlar, konferensiyalar, o‘yin 
mashqlar) darslar. 
Sinov (didaktik kartochkalar, test topshiriqlari, o‘zaro nazorat varag‘i 
yordamida AKT nazorat dasturlari vositasida o‘tkaziladigan) darslari. 
Mazkur darslarning o‘ziga xos jihati dars davomida vujudga keltirilgan 
muammoli vaziyatlarga asoslanadi.