O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti «Kasbiy ta’lim» kafedrasi

vazifalari
quyidagilardan iborat (8-rasm): 
8-rasm. Jismoniy tarbiyaning vazifalari 
Jismoniy tarbiya – 
o’quvchilarda jisminiy-irodaviy sifatlarni 
shakllantirish, ularni aqliy, jismoniy jihatdan mehnat va Vatan 
mudofaasiga tayyorlashga yo’naltirilgan jarayon 
Vazifalar
O’quvchilar sog’ligini 
mustahkamlash, ularni jisminiy 
rivojlantirish 
O’quvchilarning aqliy va jisminiy 
ish qobiliyatlarini oshirish 
O’quvchilar tabiiy 
harakatchanligini rivojlantirish va 
mustahkamlash 
O’quvchilarga harakatning yangi 
turlarini o’rgatish 
O’quvchilarda irodaviy sifatlari 
(kuch, chaqqonlik, dadillik, 
qat’iyatlilik kabilar)ni rivojlantirish 
O’quvchilarda axloqiy sifatlar 
(intizomlilik, mas’uliyatlilik, 
jamoa bilan birga bo’lish)ni 
tarbiyalash 
O’quvchilarda jismoniy tarbiya va 
sport bilan doimiy va muntazam 
shug’ullanish ehtiyojini 
shakllantirish 
O’quvchilarning jismoniy 
sog’lom bo’lishini ta’minlash, o’z 
sog’ligiga ongli munosabatni 
tarbiyalash 

---

147 
Abu Ali ibn Sino jismoniy harakat (tarbiya)ning shaxs shakllanishidagi rolini 
yuqori baholab, “o‘qitishni jismoniy mashqlar bilan qo‘shib olib borish”

samarali 
ekanligini alohida ta’kidlab o‘tgan. Abdulla Avloniy ham jismoniy tarbiyaning 
insonni har tomonlama kamolga etkazishda o‘ziga xos o‘rin tutishini aytib o‘tadi: 
“Badanning salomat va quvvatli bo‘lmog‘i insonga eng kerakli narsadir. CHunki 
o‘qimoq, o‘qitmoq va o‘rgatmoq uchun insonga kuchlik, kasalsiz vujud kerakdir”.
Pedagogik yondashuvga ko‘ra didaktik o‘yinlar bilan bir qatorda ularning 
jismoniy faolliklarini oshirishga xizmat qiluvchi harakatli o‘yinlar ham maktabgacha 
va boshlang‘ich ta’lim yoshi bolalarining jismoniy va aqliy jihatdan rivojlanishlariga 
katta yordam beradi.
Jismoniy tarbiyani bolalarning maktabgacha yoshidan boshlab muntazam 
tashkil etish maqsadga muvofiqdir. Jismoniy tarbiya ta’lim muassasalarida o‘qitilishi 
yo‘lga qo‘yilgan fanlardan biri sanaladi. Sinfdan va maktabdan tashqari sharoitlarda 
tashkil etiluvchi jismoniy mashg‘ulotlar jismoniy tarbiya darslarining samaradorligini 
ta’minlovchi qo‘shimcha tadbir hisoblanadi. Jismoniy tarbiya tarbiyaning boshqa 
tarkibiy qismlari bilan mustahkam bog‘langan hamda ular bilan birgalikda har 
tomonlama rivojlangan shaxsni shakllantirish vazifalarini hal etadi. 
Ta’lim muassasalarida jismoniy tarbiyani tashkil etishda o‘quvchilarni quyosh, 
suv va havo vositalarida chiniqtirishga alohida e’tibor qaratish lozim. 
O‘quvchilarning jismonan chiniqishlarida dam olish (jumladan, to‘yib uxlash) va 
mehnat faoliyatini to‘g‘ri tashkil etishga e’tibor qaratish lozim. Turli yoshdagi 
o‘quvchilarda jismoniy madaniyat ko‘nikmalarini shakllantirib borish maqsadga 
muvofiqdir. O‘quvchilarning jismoniy madaniyatga egaliklarini ular shaxsida 
quyidagi holatlarning aks etishi bilan aniqlash mumkin: 1) jismoniy
harakat 
ko‘nikmalariga egalik; 2) jismoniy mehnat qilish qobiliyatining rivojlanganligi; 3) 
jismoniy kamolotning aks etishi; 5) o‘quvchilar tomonidan jismonan rivojlangan 
idealning tanlanganligi va undan namuna olish yo‘lida amaliy harakatlarning tashkil 
etilayotganligi.