O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent moliya instituti

Topshiriqlar

10-mavzu

Soliqlar yoki boshqa majburiy to‘lovlarni to‘lashdan bo‘yin tovlash hamda byudjet mablag‘larini talon-taroj qilishga qarshi kurashish

1. Soliqlar yoki boshqa majburiy to‘lovlarni to‘lashdan bo‘yin tovlash
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 51-moddasiga muvo­fiq fuqarolar qonunda belgilangan soliq va boshqa majburiy to‘lovlarni o‘z vaqtida to‘lashga majburdirlar.
Yuridik va jismoniy shaxslarning davlat tomonidan belgilangan so­liq, yig‘im, boj va boshqa majburiy to‘lovlarni to‘lamasligi, foyda (daromad)ni yoki soliq solinadigan boshqa o‘bektlarni qasddan yashirishi, kamaytirib ko‘rsatishi, shuningdek, soliq yoki boshqa majburiy to‘lovlarni to‘lashdan o‘zga tarzda, jumladan, nazorat-kassa mashinalarining fiskal xotirasi xizmati dasturini noqonuniy o‘zgartirish yo‘li bilan qasddan bo‘yin tovlashi byudjet siyosati barqarorligiga putur yetkazadi. Soliqdan yashirilgan mablag‘lardan, aksariyat hollarda, jamiyat manfaat­lariga zid ravishda foydalanilishi soliq qonunchiligi sohasida sodir etiladigan huquqbuzarliklarning ijtimoiy xavfliligini oshiradi. Bundan tashqari, soliq turlaridan bosh tortish, boshqa jinoyatlarni sodir etish yashirin iqtisodiyot shakllanishi uchun zamin yaratadi, bozor munosabatlari rivojlanishi va faoliyatiga to‘sqinlik qiladi, byudjet siyosatining barqarorligini buzadi, jamiyatda ijtimoiy keskinlik va siyosiy beqarorlikni vujudga keltiradi. Buning hammasi tahlil qilinayotgan qilmish iqtisodiyot sohasida sodir etilayotgan eng og‘ir jinoyatlardan hisoblanishini tasdiqlaydi.
Shu nuqtai nazardan tahlil etilayotgan jinoyatning bevosita o‘bekti soliq va boshqa majburiy to‘lovlarni to‘lash yuzasidan o‘rnatilgan tartibni ta‘minlovchi ijtimoiy munosabatlar hisoblanadi.
O‘zbekiston Respublikasi hududida O‘zbekiston Respublikasi Soliq kodeksida nazarda tutilgan soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar amal qiladi.
Soliqlar deganda O‘zbekiston Respublikasining Soliq kodeksida belgilangan, muayyan miqdorlarda undiriladigan, muntazam, qaytarib berilmaydigan va beg‘araz xususiyatga ega bo‘lgan, byudjetga yo‘naltiriladigan majburiy pul to‘lovlari tushuniladi (SK 12-m. 1-q.).
Soliqlarga quyidagilar kiradi:

11. 
    yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i;
    
12. 
    jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i;
    
13. 
    qo‘shilgan qiymat solig‘i;
    
14. 
    aksiz solig‘i;
    
15. 
    yer qa‘ridan foydalanuvchilar uchun soliqlar va maxsus to‘lovlar;
    
16. 
    suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq;
    
17. 
    mol-mulk solig‘i;
    
18. 
    yer solig‘i;
    
19. 
    obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish solig‘i;
    
20. 
    jismoniy shaxslardan transport vositalariga benzin, dizel yoqilg‘isi va gaz ishlatganlik uchun olinadigan soliq.
    

Boshqa majburiy to‘lovlar deganda O‘zbekiston Respublikasining Soliq kodeksida belgilangan davlat maqsadli jamg‘armalariga majburiy pul to‘lovlari, bojxona to‘lovlari, shuningdek, vakolatli organlar hamda mansabdor shaxslar tomonidan yuridik ahamiyatga molik harakatlarni to‘lovchilarga nisbatan amalga oshirish uchun, shu jumladan muayyan huquqlarni yoki litsenziyalar va boshqa ruxsat beruvchi hujjatlarni berish uchun to‘lanishi lozim bo‘lgan yig‘imlar, davlat boji tushuniladi.
Boshqa majburiy to‘lovlarga quyidagilar kiradi:

6. 
   ijtimoiy jamg‘armalarga majburiy to‘lovlar:
   

yagona ijtimoiy to‘lov;
fuqarolarning byudjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasiga sug‘urta badallari;
byudjetdan tashqari pensiya jamg‘armasiga majburiy ajratmalar;

7. 
   respublika yo‘l jamg‘armasiga majburiy to‘lovlar:
   

respublika yo‘l jamg‘armasiga majburiy ajratmalar;
respublika yo‘l jamg‘armasiga yig‘imlar;

8. 
   davlat boji;
   
9. 
   bojxona to‘lovlari;
   
10. 
    ayrim turdagi tovarlar bilan chakana savdo qilish va ayrim turdagi xizmatlarni ko‘rsatish huquqi uchun yig‘im.
    

Davlat boji yuridik ahamiyatga molik harakatlarni amalga oshirganlik va (yoki) bunday harakatlar uchun vakolatli muassasalar va (yoki) mansabdor shaxslar tomonidan hujjatlar berganlik uchun olinadigan majburiy to‘lovdir (SK 326-m.).