O’zbekiston Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti Samarqand filiali

Aqlli jamoat transporti
Harakatlanish intervali – aqlli shaharda avtobuslar haqida olish mumkin bo‘lgan axborotning hammasi emas. Bunday texnologiyalar Rossiya shaharlarida ham rivojlangan. Masalan, Moskvada to‘xtash joylari tablolarida kerakli mashina qancha vaqtdan keyin kelishi ko‘rsatiladi.
Yong‘inga qarshi datchiklar
Aqlli bunday qurilmalar odatiy tutun datchiklari kabi ishlamaydi. Aniqrog‘i, Amerikadagi Luisvill misoli shuni ko‘rsatadiki, aqlli datchiklar klassik datchiklar bilan bir juftlikda ishlaydi. Ulardan yong‘in chiqish xavfi bo‘lgan tashlandiq binolarda foydalanishadi. Bunday qurilmalarda quyosh batareyasi, mikrofon va aloqaning oddiy moduli bo‘ladi. Mikrofonga odatiy datchik sirenasi kelib tushganida yong‘in haqida o‘t o‘chiruvchilar va qo‘shnilarga xabar beriladi.
Aqlli chiqindi idishlari
Eng mashhur misol – Amerikada o‘rnatiladigan Bigbelly idishlari. Ushbu konstruksiya tufayli ular atrof-muhitni ifloslantirmaydi, ularda kemiruvchilar ko‘paymaydi, biroq eng muhimi - to‘lganida chiqindini olib ketish xizmatiga ularning o‘zi xabar beradi.

O‘q uzish lokatorlari
Amerikaning ko‘plab shaharlarida ShotSpotter o‘q uzish datchiklari o‘rnatilgan. Ular o‘q uzishlar miqdori, o‘q uzilgan joy va qurolning turini aniqlay oladi. Barcha ma'lumotlar politsiyaga yuboriladi.
Ochiq ma'lumot
Aqlli shahar tamoyillaridan biri – ochiqlik. Bu tajriba almashish, olingan axborotni shahar aholisi bilan o‘rtoqlashishga ham tegishli. Masalan, London merligining saytida transport, atrof-muhit ko‘rsatkichlari va aqlli datchiklar yordamida olingan boshqa statistikani olish mumkin.
Aqlli deb atash mumkin bo‘lgan shahar qanday ko‘rinishda?
Aqlli shahar deyilganida turli xil aholi yashash punktlari nazarda tutilishi haqida aytib o‘tdik. Misol uchun, Moskvaning ham o‘z loyihasi bor: Moskva-2030. Amerika, Osiyo va Yevropaning yirik shaharlarida, masalan, Singapur, Dubay, Barselona, Luisvill, Chikagoda ko‘plab innovatsiyalar joriy etilgan. Biroq kichik va yaqinda qurilgan, Panasonic tomonidan yaratilgan yapon polisi - Fudzisavu vakuumdagi aqlli shahar deb atash mumkin.