O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Nevrologik sindromlari.
Vitamin B
12
yetishmovchiligi natijasida 
orqa miyaning yon-biqin devori (stolblar) shikastlanib distrofik 
o’zgarishlarga olib keladi va bu 
funikulyar miyeloz
ga olib keladi. 
Ba’zanda miyada ishemik o’choqlar paydo bo’lib nerv hujayralari 
yumshayadi. Asosiy klinik simptomi paresteziya, chuqur va vibratsion 
sezgirligining yo’qolishi, asosan oyoqlarda. Shu tufayli ataksiya 
kuzatilib, harakat buziladi. Qo’l oyoqlarda holsizlik, parezlar, pay 
reflekslarini pasayishi yoki yo’qolishi. Shular bilan birga Babinskiy, 
Rossolimo patologik reflekslari paydo bo’ladi. Xuruj davrida tana 
harorati ko’tarilishi mumkin. 
Bemorlar qoni xuruj vaqtida tekshirilganda asosan eritrotsitlar 
miqdori kamligi va kam miqdorda ular tarkibida gemoglobinni 
kontsentratsiyasi ortishi kuzatiladi. Bu kasallikka chalingan bemorlarda 
qonning rang ko’rsatkichi 1,05 dan baland bo’lib, gipperxromdir. Qonda 
har xil shaklli va har xil razmerli (anizotsitoz, poykilotsitoz) eritrotsitlar 
paydo bo’ladi, leykopeniya neytropeniya bilan, eozinopeniya, 
monotsitopeniya, 
trombotsitopeniya 
kuzatilib, 
EChT 
oshadi. 
Retikulotsitlar soni davolanish boshlangandan so’ng oshib ketadi va bu 
eritropoezni kuchayganligidan dalolat beradi. Qon surtmasida 
gemoglobinga boy eritrotsitlar ya’ni megalotsitlar, Jolli tanachalari va 
Kebot halqalarini mikroskop ostida ko’rish mumkin. 
Davolash
- Bu turdagi kamqonliklarni davolash juda qiyin bo’lgan 
va bemorlar o’lib ketganlar. Hozirgi kunlarda bu kasallikning etiologik 
omillari to’liq o’rganilganidan so’ng bemorlar hayotlari saqlanib qola 
boshlandi.
1. Etiologik omillarini bartaraf etish. 
2. Tarkibida vitamin B
12
va folat kislotasiga boy bo’lgan oziq ovqat 
(jigar, go’sht va b.q) mahsulotlarini tavsiya etish. 

---

488 
3. Medikamentoz davolash (vitamin B
12
-250-500 γ teri ostiga(1,0), 
folat kislotasi 0,1x1 mahal per os beriladi.). Davolashning 3-4 
kunlaridan boshlab eritropoez kuchayib boradi va qonda retikulotsitlar 
soni ko’payganligidan bilish mumkin. Davolanishning samarasi yaxshi 
bo’lib, kasallikning barcha simptomlari yo’qoladi. Funikulyar mielozda 
davolash kursi 2 oylarcha davom etishi mumkin. Ba’zanda 
gastromukoprotein vitamin B
12
aralashmasi mukovit berish mumkin. 
Nevrologik simptomatika kuchli bo’lganda vitamin B1 berish maqsadga 
muofiq bo’ladi. Sanatoriya va kurortlarda (Matsesta, Piyatigorsk) vanna 
bilan davolash yaxshi samara beradi.