O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

O’tkir xoletsistit 
O’tkir xoletsistit kelib chiqishida turli infeksiya, o’t pufagi shilliq 
qavatini unga me’da osti bezidan shira otilishi tufayli zararlanishi, gijja 
invaziyasi muhim rol o’ynaydi. Oxirgi vaqtda xoletsistitning virusli 
etiologiyasi isbotlangan. Bundan tashqari toksik va allergik tabiatli 
xoletsistit kuzatiladi. 
Klinikasi;
o’ng qovurg’a yoyi ostida kuchli, doimiy xarakterdagi 
og’riq to’satdan, ko’pincha unga ta’sir qiluvchi omillardan keyin (asosan 
yog’li, 
achchiq, 
o’tkir 
ta’mli 
ovqat, 
alkogoldan, 
emotsional 
qayg’urishdan) paydo bo’lib, yengillik bermaydigan ko’ngil aynish va 
qusish bilan kechadi. 
O’t pufagining o’tkir va surunkali yallig’lanishida bemorlar o’t 
pufagi nuqtasi va bo’yin sohasini to’sh-o’mrov-so’rg’ichsimon muskul 
oyoqchalari orasi-diafragmal nerv deb ataluvchi nuqtadan o’ngda 
palpatsiya qilinganda kuchayadigan o’ng qovurg’a yoyi ostida noluvchi 
va bo’g’iq og’riqdan shikoyat qiladilar (Frenikus simptomi). 
Isitma paydo bo’ladi, ba’zan kam miqdordagi sariqlik ko’rish 
mumkin. Qorin palpatsiyasi og’riqli, asosan o’ng qovurg’a yoyi ostida 
muskullar tarangligi va o’t pufagi yallig’lanishiga xos spetsifik 
simptomlar aniqlanadi. Davo choralari qo’llanishiga qaramay rivojlanib 
boruvchi isitma, og’riq, intoksikatsiya simptomlari xolangit, o’t pufagi 
empiemasi, uning perforatsiyasi, peritonitdan darak beradi. 
Laborator tekshiruv. Qon analizi – leykotsitoz, leykotsitar 
formulaning chapga siljishi kuzatiladi. Qonning bioximik tahlili: 
zardobda ishqoriy fozfataza, bilirubin, AST, amilaza miqdori oshishi 
mumkin, 
Rentgenografiya kam ma’lumot beradi. Ko’pgina o’t toshlari 
xolesterindan tashkil topgan bo’lib, ular rentgenonegativ, 10-15% 
toshlargina rentgenda ko’rinadigan darajada o’zida kaltsiy saqlaydi. 
O’t pufagi UZIsi: toshlar borligini ko’rsatadi, organ o’lchamlari, 
uning devori qalinligini, o’t pufagi oldi infiltratsiyasini, o’t pufagi 
tarkibini kontsentratsiyasini ko’rsatishi mumkin. 
O’tkir xoletsistitda albatta gospitalizatsiya qilinishi kerak. Yiringli 
va gangrenoz o’tkir xoletsistitda o’t pufagi operatsiya yo’li orqali 
davolanadi. Kataral xoletsistitli bemorlarga qat’iy yotoq rejimi, dastlabki 

---

350 
xurujdan keyin 2 kun ovqatlanishdan saqlanish, keyinchalik kuniga 5-6 
mahal kichik portsiyali diyetani tashkillashtirish, keng ta’sir doiradagi 
antibiotiklar va spazmolitik vositalar buyuriladi.