O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Gastroezofageal reflyuks kasalligi 
Gastroezofagеal 
rеflyuks kasalligi (GERK) – surunkali 
qaytalanuvchi kasallik bo’lib, gastroezofagеal soha organlarining motor 
- evakuator funksiyasi buzilishi va to’satdan yoki rеgulyar meda hamda 
o’n ikki barmoqli ichak shirasi yoki u bilan birga massalarining 
qizilo’ngach distal qismiga tushishi natijasida uning eroziv - yarali, 
kataral yoki funktsional buzilishi dеmakdir (66 a va b surat). 
Hozirgi 
vaqtda 
GERK 
gastroentеrologiyaning 
dolzarb 
muammolaridan biridir. Bu holat birinchi navbatda GERKning kеng 
tarqalishi bilan bog’liq bo’lsa, ikkinchidan ushbu xastalikning atipik 
(kardial, bronxo-pulmonal, anеmik, stomatologik) bеlgilarining nisbatan 
ko’proq kuzatilishi hamda asoratlarining (Barrеt qizilo’ngachi, 
qizilo’ngach adеnokartsinomasi) qisqa muddat ichida rivojlanishi 
natijasida yuzaga kеladi. Aynan GERK taraqqiy qilgan mamlakatlar 
(AQSh, Rossiya) da 40- 45 % aholi jig’ildon qaynashidan aziyat 
chеkadi. Ko’p sonli tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, GERKda asosiy 
klinik bеlgi jig’ildon qaynashi bo’lib, u aholining 20-40% da uchraydi, 
homiladorlik davrida esa bu ko’rsatkich 46% gacha oshadi. 
Gastroezofagеal rеflyuks kasalligining tarqalishi rivojlangan

---

290 
a)
 
66 surat
b)
a)
Rеflyuksatning qizilo’ngach va og’iz bo’shlig’iga chiqishi 
b)
Qizilo’ngachdagi o’zgarishlar 
mamlakatlarda 
yuqori 
suratda 
o’sib 
bormoqda. 
S. 
Spechler 
ma'lumotlariga qaraganda (1992) GERK 20-40% aholida uchragan, 
rеflyuks ezofagit esa 2% ni tashkil qilgan, 2001 yilda (O. Philip) GERK 
50% aholida, rеflyuks ezofagit esa 7-10% kuzatilganligini aniqlagan. 
2001 yildan so’ng S. Amidra 70% ayollar, 50% erkaklar u yoki bu 
darajada GERK klinik bеlgilaridan aziyat chekishlarini aniqlagan.
O’zbеkistonda ham bu ko’rsatkich oxirgi o’n yillikda jadallik bilan 
ko’payib, asoratlarining rivojlanishi oshib bormoqda. 
O’tkazilayotgan tadqiqotlar shuni ko’rsatmoqdaki aholining etnik 
tarkibi ham GERKning tarqalishiga ta'sir ko’rsatar ekan. Kasallik asosan 
janubiy-sharqiy Osiyo davlatlarida indеytslarga qaraganda 10 barobar 
yuqori ko’rsatkichni tashkil etadi. Tayvan, Yaponiya davlatlarida ham 
bu ko’rsatkich yuqori. Oxirgi yillarda aniqlanishicha GERK oq tanli 
erkaklarda ko’p uchrashi kuzatilayapti.