O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Patologoanatomik o’zgarishlar:
Makroskopik: shilliqli balg’am 
bilan bronxlar obstruktsiyasi, emfizema, bronxospazm. Mikraskopik-
qadoqsimon hujayralar va shilliq ishlab chiqaruvchi bezlar ko’paygan va 
kipriksimon hujayralar kamaygan, bazal membrana qalinlashgan, bronx 
devorlarida eozinofillar ko’p. 
Klinikasi;
yo’tal va kuchayib boruvchi ekspirator hansirash, 
bo’g’ilish simptomi, gipoksiya natijasida yurak sohasida og’riq, nafas 
yetishmovchiligi bezovta qiladi. 
Astma statusi-bu shunday holatki, bunda bemorlar majburiy holat 
egallaydi va bemorlar o’tirib ikala qo’llari bilan krovatga yoki yerga 
tayanib o’tiradilar. Bemorlarni ko’zdan kechirganda terilari rangida 
tsianoz ko’rish mumkin, og’izlarini ochib nafas oladilar, burunlari 
kengaygan, boyin venalari bo’rtib chiqqan, ko’krak qafasi shishgan-
emfizematoz, qovurg’alar orasi kengaygan, nafas olish aktida yordamchi 
mushaklar ishtirok etadi. 
Palpatsiyada
ovoz drillashi susaygan, 
perkussiyada
quticha yoki timpanik tovush eshitiladi. O’pkaning pastki 
chegarasi pastga va yuqori chegarasi yuqoriga siljigan. O’pka 
ekskursiyasi cheklangan. Yurakning absalyut to’mtoqlik chegarasi 
kichraygan va o’ngga siljishi mumkin. Dimlanishlar hisobiga jigarning 
o’lchami kattalashishi mumkin. 
Auskultatsiyada 
sust nafas fonida, 
qisman quruq xrillashlar eshitiladi yoki umuman nafas shovqinlari 
eshitilmasligi (gung o’pka) mumkin. Yurak tonlari susaygan va 
taxikardiya eshitiladi. Bronxofoniya susaygan. 
Tashqi nafas funksiyasi
tekshirilganda obstruktiv yoki pnevmoskleroz bilan birga kelganda 
aralash tipi bo’ladi. Qoldiq havo hajmi ortadi va nafas chiqarish rezerv 
hajmi kamayadi. Nafas chiqarish tezligi susayadi 60% dan kichik 
bo’ladi. Laborator tekshirish: Qonda kompensator eritrotsitoz, 
leykotsitoz, eozinofilyoz, nisbiy gipovolemiya kuzatiladi. Balg’am 

---

584 
tekshirilganda eozinofillar, epiteliy hujayralar, Sharko-Leyden kristallari 
va Kurshman spirallarini ko’rishimiz mumkin.