O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

O’pkaning pastki chegarasini bir tomonlama
yuqoriga siljishi 
- 
bir o’pkaning bujmayishida biriktiruvchi to’qima o’sganda, opka fibrozi, 
pnevmosklerozda, pastki bronxni yot moddalar va o’smalar bilan 
berkilib qolishi ya’ni o’pka atelektazida, plevra bo’shlig’ida havo yoki 
suyuqlik to’planishida, jigarning exinokokki, raki, sarkomasi tufayli 
kattalashishi natijasida, surunkali mieloleykoz tufayli taloqning 
kattalashishi tufayli yuzaga keladi. 
O’pkaning pastki chegarasini ikki 
tomonlama
yuqoriga 
siljishi 
jigar 
tsirrozi, 
buyrak, 
yurak 
yetishmovchiligi tufayli qorinda suyuqlik yig’lganda yoki meda va 12 

---

54 
barmoqli ichak yarasi perforatsiyasi tufayli qorinda havo to’plansa 
yuzaga keladi, meteorizmda ham kuzatilishi mumkin. 
O’pkaning cho’qqisi ya’ni Krenig maydoni old va orqa tomondan 
aniqlanadi. Old tomondan aniqlash uchun barmoq plessimetr o’mrov 
suyagi o’rtasiga parallel qo’yiladi va yuqori ichkariga qarab perkussiya 
qilinadi, bo’g’iq tovush eshitilgancha (normada 3-4 sm). Orqa tomondan 
kurak o’simtasidan perkussiya qilib VII bo’yin umurtqasi o’simtasiga 
qarab boriladi toki bo’g’iq tovush eshitilganigacha va sm.li lenta bilan 
o’lchanadi. Krenig maydoni kengligi 3-6 sm. 14-15 suratga qarang.
 
O’pkaning harakatchanligini (ekskursuyasini) aniqlash
. Bunda 
o’pkaning pastki chegarasi fiziologik nafas chiqarishda aniqlanib 
belgilanadi va bemorga chuqur nafas olish va ushlab turish buyuriladi va 
belgilangan nuqtadan perkussiya qilib pastga tushadi toki o’pka tovushi 
tugaguncha va belgilanadi (1-1,5 sm), keyin bemorga chuqur nafas 
chiqarish buyuriladi xuddi shunday nafas chiqarganda ham belgilanadi 
va smli lenta bilan pastki hamda yuqorigi belgi o’lchanadi. 
O’pka ekskursiyasi normada