O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

α
1+
adefovir
+
α-interferon; α-
interferonga qarshi ko’rsatma bo’lsa Timozin 
α
1+
lamivudin; Timozin 
α
1+
adefovir qo’llash maqsadga muofiqdir. Profilaktikasi virusga qarshi 
vaksinatsiya va yuqish yo’llari oldini olishdn iborat. 
Jigar tsirrozi 
Jigar tsirrozi-bu jigarning surunkali, kuchayib boruvchi va jigar 
parenximasida 
distrofik 
va 
nekrotik 
o’zgarishi, 
tugunchali 
regeneratsiyasi tufayli unda biriktiruvchi to’qimaning diffuz tarqalishi 
va organ arxitektonikasining chuqur qayta qurilishi bilan xarakterlanadi.
Tsirrozga uchragan qism katta kichikligiga qarab, uchta morfologik 
tipga ajratiladi: Mikronodulyar (kichik tugunchali), bunda tsirrozga 
uchragan tugunchalar hajmi 3 mmdan kichik bo’ladi. Makronodulyar 

---

355 
(katta tugunchali), bunda tsirrozga uchragan tugunchalar hajmi 3 mmdan 
katta bo’ladi va bunda tugunchalar 2-3 smga etadi; Aralash bunda 
tsirrozga uchragan tugunchalar hajmi kichik va katta bo’ladi. 
Tsirrozning etiologik turlariga qarab (biliar tsirroz, gemoxromatoz) 
da tugunchalar hosil bo’lishi sekin bo’ladi, bu gepatotsitlarda 
regeneratsiya jarayonlarini sekinlashuvi bilan bog’liq. Mikronodulyar 
tsirrozning hajmi kichikligi uchun, punktsion biopsiya usulida 
diagnostika oson. Ko’pchilik tekshiriluvchilarda jigar kasalliklarida va 
tsirroz bo’lmaganda fibroz to’qima hajmi kattalashuvi tufayli jigar 
kapsulasi qalinlashgan bo’ladi. Teri orqali punktsion biopsiya 
makronodulyar tsirrozning morfologik diagnostikasi uchun qiyinchilik 
tug’diradi, chunki regenerat tuguncha to’liq punktsion ignaga 
tushmasligi ham mumkin. 
Tsirrozda morfologik tekshirish, uning qanday morfologik turi 
(katta, kichik, aralash tugunchali), uning faollik darajasini va imkoni 
boricha uning etiologik omillarini aniqlashga imkon beradi. Bitta 
yarimta regenerat tugun topilsa tsirroz rivojlanayotganidan dalolat 
beradi, 
rivojlangan 
tsirrozda 
esa 
jigar 
bo’laklari 
tuzilishi 
gistoarxitektonikasi to’liq yo’qolgan bo’ladi. Bazanda morfologik 
tekshiruvlar hatijasida tsirrozning etiologiyasini aniqlash ham mumkin. 
Tsirroz rivojlanishiga olib keluvchi omillar turli xil, ularni aniqlash 
uchun ularni gistologik holatini bilish muhimdir. “Matoli-shishasimon” 
gepatotsitlar va ”qumsimon yadrolar tsirrozni virusli, yog’li distrofiya 
neytrofillar infiltratsiyasi bilan namoyon bo’lsa va Mellorining gialinli 
tanachalari bo’lsa bu tsirrozning alkogolli etiologiyasidan dalolat 
beradi. O’t protoklarining (yo’llari) miqdorining kamayishi va surunkali 
xolestaz birlamchi biliar tsirrozdan dalolat beradi. Qo’shimcha malumot 
olish uchun maxsus bo’yash usullaridan foydalaniladi. 
Jigar tsirrozida o’sma oldi holatini aniqlasa bo’ladi. Adenomatoz 
giperplaziya-tugunchali hosila tsirrozda uchraydi va adenomatoz 
giperplaziya yoki displastik tuguncha deb ataluvchi oraliq shikastlanish 
hisobiga gepatotselyulyar kartsinoma hosil bo’lishi kuchayadi. Atipik 
adenomatoz giperplaziya tsirroz tugunchalarida uchraydi.