O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Mustaqil ish topshiriqlari. 
Qon bosimini yelka sohasidan o’lchash texnikasini o’rganish;
 
Qon bosimini oyoqdan o’lchash texnikasini o’rganish; 
Gipertoniya kasalligiga chalingan bemorlarni yurak sohasini 
palpatsiya, perkussiya, auskultatsiya texnikasini o’rganish; 
Gipertoniya kasalligiga chalingan bemorlar EKG olish texnikasini, 
o’qishni o’rganish; 
Gipertoniya kasalligiga chalinganlarda laborator tahlil bajara olish 
texnikasini; 
Yurak ritminig buzilishi. Aritmiyalar. 
Mavzuning maqsadi
: Yurak ritminig buzilishi, (avtomatizm, 
ko’zg’aluvchanlik, 
o’tkazuvchanlik, 
qisqaruvchanlik) 
EKG 
diagnostikasi to’g’risida tushuncha berish. 
Tayanch atamalar
: Yurak ritminig buzilishi, extrasistoliya, Galop 
ritmi (ot dupurish ritmi (revmatizmga qarang)), mitral klapan ochilish 
toni (bedona ritmi (mitral qopqoq stenoziga qarang)), mayatniksimon 

---

241 
ritm 
(embriokardiya). 
Aritmiyalar. 
Bradikardiya, 
taxikardiya, 
hilpillovchi aritmiya. Yurak funksiyasining buzilishida: avtomatizm, 
ko’zg’aluvchanlik, o’tkazuvchanlik, qisqaruvchanlik, EKG. 
Mavzu bayoni;
Yurak faoliyati tezligi va ritmi buzilishining 
quyidagi shakllari farqlanadi: 
Sinus tugunining avtomatizmi izdan chiqsa, sinusli taxikardiya, 
sinus bradikardiya va sinus aritmiyasi yuzaga keladi. 
Yurak mushaklarining ba’zi qismlarida faol impuls o’chog’i paydo 
bo’lganda ektopik aritmiyalar ro’y beradi. 
Yurakning o`tkazuvchanlik faoliyati buzilganda turli xil to’siqlar 
paydo bo’ladi. 
Yurakning qo’zga`luvchanlik, o’tkazuvchanlik va qisqaruvchanlik 
qobiliyati buzilganda tebranma aritmiyalar vujudga keladi. 
Yurak sinus tuguni avtomatizmining buzilishi
Bunday aritmiyalarda impulslar ko’payishi (sinus taxikardiya), 
kamayishi (sinus bradikardiya), gohi ko’payib, gohi kamayishi (sinus 
aritmiya) holatlari kuzatiladi. 
Bunday aritmiyalar asosan simpatik nerv sistemasi faoliyati 
buzilganda kuzatiladi va minutiga 90-120, ba`zan 150-160 martagacha 
ko’payadi. Sinus taxikardiya ovqatlanganda, jismoniy mehnat qilganda, 
hayajonlanganda, qo’rqganda, tana harorati ko’tarilganda, yurak 
qopqoqlari 
zararlanganda, 
yurak-tomir 
yetishmovchiligida, 
tireotoksikozda, nevroz, anemiya, gipertoniya, infektsion kasalliklar va 
intoksikatsiyada 
shuningdek 
qator 
farmakologik 
moddalardan 
ta’sirlanganda kuzatiladi. Bunda bemorlar tez-tez yurak urishidan 
shikoyat qiladilar. EKG da esa T-P interval qisqaradi.