O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti samariddin elmirzayev

 
Aksiyadorlik 
jamiyati 

---

73 
 
 
IV bob. AKSIYADORLIK JAMIYATLARIDA BOSHQARUV 
ORGANLARI 
 
4.1. Aksiyadorlik jamiyatlari tashkiliy tuzilmasi va boshqaruv 
organlari tarkibi 
 
Aksiyadorlik jamiyatlari tashkiliy tuzilmasi tarmoq va faoliyat 
xususiyatlaridan kelib chiqqan holda o‘zaro farqlanadi. Lekin 
moliyaviy boshqaruvning tarkibiy tuzilishi birmuncha murakkab va 
ular faoliyatining mamlakat iqtisodiy taraqqiyotidagi ahamiyatidan 
kelib chiqqan holda korporativ moliyaviy boshqaruv tizimini 
takomillashtirish yuzasidan Birinchi Prezidentimiz I.Karimov 
“Hozirgi kunda yurtimizda 90 dan ortiq davlatning xorijiy 
investorlari ishtirokida tashkil etilgan 4 mingdan ziyod korxona 
muvaffaqiyatli faoliyat ko‘rsatmoqda. Mamlakatimizda faoliyat 
yuritayotgan ushbu kompaniyalar O‘zbekistonda ham, uning 
tashqarisida ham yaxshi ma’lum.
O‘zbekiston hududida to‘liq chet el kapitali va korporativ 
boshqaruvning 
xorijiy 
usullariga 
asoslangan 
korxonalar 
muvaffaqiyatli faoliyat olib bormoqda. Mazkur xorijiy kompaniyalar 
tajribalarini chuqur o‘rganishimiz va ularning tahlili asosida 
korxonalarimiz uchun korporativ boshqaruvning namunaviy 
tuzilmalarini yaratishimiz, real iqtisodiyotning barcha tarmoq va 
sohalaridagi aksiyadorlik jamiyatlarining boshqaruv tizimini ayni 
shu asosda isloh qilgan holda, ularni amaliyotga faol joriy qilishimiz 
zarur”
31
, deya ta’kidlab o‘tgandilar. Shu boisdan O‘zbekiston 
Respublikasi Prezidentining 2015-yil 24-apreldagi “Aksiyadorlik 
jamiyatlarida zamonaviy korporativ boshqaruv uslublarini joriy 
etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmoni asosida aksiyadorlik 
jamiyatining namunaviy tashkiliy tuzilmasi tasdiqlandi (4.1-rasm). 
Amaldagi qonunchilik asosida tuzilgan tashkiliy tuzilmadan 
ko‘rinib turibdiki, aksiyadorlik jamiyatlarida aksiyadorlarning 
umumiy yig‘ilishi, kuzatuv kengashi va ijroiya organi boshqaruv 
organlari hisoblanadi. Nazorat organlari sifatida esa taftish 
31
Karimov I.A. 2015-yilda iqtisodiyotimizda tub tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish, modernizatsiya va 
diversifikatsiya jarayonlarini izchil davom ettirish hisobidan xususiy mulk va xususiy tadbirkorlikka keng 
yo‘l ochib berish – ustuvor vazifamizdir. – T. “O‘zbekiston”, 2015. – 72 bet. 

---

74 
komissiyasi va ichki audit xizmati faoliyat yuritadi. Shuningdek 
minoritar aksiyadorlar huquqlarini ta’minlash maqsadida to‘g‘ridan 
to‘g‘ri aksiyadorlar umumiy yig‘ilishiga bo‘ysunuvchi minoritar 
aksiyadorlar qo‘mitasi tashkil etilishi mumkin. 
Keltirib o‘tilgan tashkiliy tuzilmadan ham ko‘rishimiz 
mumkinki, ijroiya organi tarkibida moliya direktori, investitsiyalar 
va rivojlantirish bo‘yicha direktorlar yangi namunaviy tuzilmaga 
kiritilgan, o‘z navbatida ularga bo‘ysunadigan lavozimlar ham 
keltirilgan.
4.1-rasm.