O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti ssi yo’nalishining 92/21 guruh talabasi Ziyatdinov Sanjar Nasurilla o’g’li Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar fanidan tayyorlangan

Lokal kompyuter tarmoqlarida tarmoq topologiyasi tushunchasi
Tarmoq topologiyalari juda ko‘p, lekin amaliyotda asosan to‘rtta turi ko‘proq qo‘llaniladi. Bular aylana, shina, Yulduzsimon, va gibrid topologiyalaridir.

1. 
   Aylana
   
2. 
   Shina
   
3. 
   Yulduzsimon
   

Mintaqaviy tarmoqlar (MAN-Memtropoliten Area Network)-mamlakat, shahar va viloyatlar darajasida kompyuterlarni va lokal tarmoqlarni maxsus aloqa yoki telekommunikatsiya kanallari orqali o‘zaro bog‘lagan tarmoqlar.
Mintakaviy tarmoq tuzilishi
Global tarmoqlar (WAN-Wide Area Network)-o‘ziga butun dunyo kompyuterlarini, abonentlarini, lokal va mintaqaviy tarmoqlarini telekommunikatsiya (kabelli, simsiz, sun’iy yo‘ldosh) aloqalari tarmog‘i orqali bog‘lagan yirik tarmoq.
Axborotning uzatish tezligi hamda o‘lchov birliklari.
Bit/sekund - bir soniyada aloqa muhiti orqali uzatiladigan bitlar soni;
Kbit/sekund - bir soniyada aloqa muhiti orqali uzatiladigan minglab yaxlitlangan bitlar soni;
Mbit/sekund - bir soniyada aloqa muhiti orqali uzatiladigan millionlab yaxlitlangan bitlar soni;
Gbit/sekund - bir soniyada aloqa muhiti orqali uzatiladigan milliardlab yaxlitlangan bitlar soni.


Tarmoqlarda axborotlarni uzatish rejimlari.
Simpleks;Yarimdupleks;Dupleks:
1. Simpleks (Simples). Bu rejimda ma’lumotlar faqat bir tomonlama va bir yo‘nalishda uzatiladi.
2. Yarimdupleks (Half-duplex). Bu rejimda ma’lumotlar ikki yo‘nalish bo‘yicha faqat bir tomonlama uzatiladi. Buning uchun ikkita sim kerak bo’ladi. Bittasi axborotlarni jo‘natish uchun, ikkinchisi qabul qilishi uchun.
3. Dupleks (Full-duplex). To‘liq dupleks rejimida esa bir vaqtning o‘zida ikki tomonlama, ham axborotni uzatish va qabul qilish imkoniyati mavjud.
2.Global tarmoq tushunchasi.
Internet tarmog‘ining asosiy yacheykalari (qismlari) bu, shaxsiy kompyuterlar va ularni o‘zaro bog‘lovchi lokal tarmoqlardir. Internet tarmog‘i – bu global tarmoq vakili hisoblanadi.
Internet tarmog‘ining ko‘rinishi
Internet alohida kompyuterlar o‘rtasida aloqa o‘rnatibgina qolmay, balki kompyuterlar guruhini o‘zaro birlashtirish imkonini ham beradi.
Tarmoqqa ulangan har bir kompyuter o‘z manziliga ega va u yordamida dunyoning istalgan nuqtasidagi istalgan foydalanuvchi bilan muloqot qila olishi mumkin.