Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

 
 
Mavzu yuzasidan savol va topshiriqlar: 
1.
 
Tarixda O‘zbekiston va Xitoy, ikki davlat oʻrtasidagi diplomatik 
aloqalar qachondan boshlangan? 
2.
 
Nima uchun Xitoy tilida “putunxua”qabul qilingan? Uning vazifasi 
nimadan iborat? 
3.
 
Xitoy tilining hozirgi kundagi muhim ahamiyatini belgilovchi omillarni 
sanab bering. 
4.
 
Siz nima uchun aynan xitoy tilini o‘qishni ixtiyor etgansiz? Izohlab bering. 
5.
 
Xitoy tili o‘qib o‘rganishingizdagi muammolarni sanab o‘ting. 

---

13 
1.3-§. Yangi pedagogik texnologiyalar asosida darsni tashkillashtirish 
 
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: 
Pedagogik texnologiyalarga berilgan turli 
ta’riflar bilan tanishtirish va pedagogik texnologiyalarni darslarda qo‘llashning 
ahamiyati haqida ma’lumot berish. 
Tayanch so‘z va iboralar: 
Texnologiya, pedagogik texnologiya, jarayon, 
rejalashtirish, resurs, loyihalash, ta’lim jarayoni,xulosa , boshqarish, nazorat.
Ta’lim-tarbiya sohasida keng rivojlanib borayotgan yo‘nalishlardan biri 
zamonaviy pedagogik texnologiyalarni qo‘llashdan iborat. Ma’lumki, ta’lim-
tarbiya jarayoni katta avlod tomonidan o‘z bilim va tajribalarini o‘sib kelayotgan 
avlodga o‘rgatishdan iborat bo‘lib, bu jarayonda asosan inson hayoti uchun zarur 
axborotlarni avloddan avlodga uzatish amalga oshiriladi. Pedagogik 
texnologiyaning turli ta’riflari mavjud bo‘lib, har bir ta’rif ma’lum nuqtai 
nazardan yondashishni ifodalaydi. Ayrim asosiy ta’riflar va ularning sharxlarini 
ko‘rib chiqamiz. 
1.
Pedagogik 
texologiya-barkamol 
insonni 
shakllantirish 
faoliyati.Texnologiya – biror ishda, mahoratda, san’atda qo‘llaniladigan usullar, 
yo‘llar yig’indisi (Izohli lug’at). 
2.
Texnologiya – ishlov berish, ahvolni o‘zgartirish san’ati, mahorati, 
qobiliyati, metodlar yig’indisi (V.M.SHepel). 
3.
Pedagogik texnologiya – o‘qitishning, ta’limning shakllari, metodlari, 
usullari, yo‘llari, tarbiyaviy vositalarning maxsus yig’indisi va komponovka
8
si 
(joylashuvi)ni belgilovchi psixologik tartiblarlar majmuasi: u pedagogik 
jarayonning tashkiliy-uslubiy vositalaridan iborat (B.T.Lixachev). 
4.
Pedagogik texnologiya-o‘qituvchi mahoratiga bog’liq bo‘lmagan xolda 
pedagogik muvaffaqiyatni kafolatlay oladigan o‘quvchi shaxsini shakllantirish 
jarayonining loyihasidir (V.B.Bespalko). 
5.
Pedagogik texnologiya-ta’limning rejalashtiriladigan natijalariga erishish 
jarayoni tafsiloti (I.P.Volkov) 
6.
Pedagogik texnologiya-o‘quv jarayonining o‘quvchilar va o‘qituvchi 
uchun so‘zsiz qulay sharoitlar ta’minlashni loyihalash, tashkil qilish va o‘tkazish 
bo‘yicha hamma detallari o‘ylab chiqilgan birgalikdagi pedagogik faoliyat 
modeli (V.M.Monaxov). 
7.
Pedagogik texnologiya-texnika resurslari, odamlar va ularning o‘zaro 
ta’sirini hisobga olgan holda ta’lim shakllarini optimallashtirish vazifasini 
8
Komponovka so‘zi lotinchadan oligan bo‘lib, «componere», ya’ni joylashtirish, qurish, yaratish, degan 
ma’nolarni beradi. 

---

14 
qo‘yuvchi o‘qitish va bilimlarni o‘zlashtirishning xamma jarayonlarini yaratish, 
qo‘llash va aniqlashning tizimli metodi (YuNESKO). 
8.
Pedagogik texnologiya-bu o‘qitishga o‘ziga xos yangicha (innovatsion) 
yondoshuvdir. U pedagogikadagi ijtimoiy-muhandislik tafakkurining ifodalashi, 
texnokatik ilmiy ongning pedagogika sohasiga ko‘chirilgan tasviri, ta’lim 
jarayoning muayyan standartlashuvi hisoblanadi (B.L.Farberman). 
9.
O‘qituvchining o‘qitish (tarbiya) vositalari yordamida o‘quvchilarga 
muayyan sharoit va izchillikda ta’sir ko‘rsatish hamda mazkur faoliyatning 
mahsuli sifatida ularda oldindan belgilangan sifatlarni shakllantirish jarayoni 
(N.Saidahmedov). 
Yuqorida keltirilgan ayrim ta’riflarning o‘zaro har xilligidan ko‘rinadiki, 
pedagogik texnologiya tushunchasi ko‘p qirrali bo‘lib, unga pedagogik, 
psixologik, didaktik, tashkiliy, iqtisodiy, ijtimoiy, ekologik va boshqa nuqtai 
nazalardan 
yondashish 
mumkin. 
Pedagogik 
texnologiya-axborotlarni 
o‘zlashtirish, ulardan amalda foydalanish, ulardagi yangi ma’no-mazmunlarni 
hamda axborotlar orasidagi turli bog’liqliklarni ochish orqali yangi axborotlar 
yaratishga o‘rgatish jarayonidan iborat. Pedagogik texnologiya-ta’limmetodlari, 
usullari, yo‘llari hamda tarbiyaviy vositalar yig’indisi: u pedagogik jarayonning 
tashkiliy-uslubiy 
vositalari 
majmuidir. 
Pedagogik 
texnologiya-
ma’lumotlarnio‘zlashtirish uchun qulay shakl va usulda uzatish va o‘zlashtirish 
jarayonidan iborat.Demak, pedagogik texnologiya – insonga(ta’lim-tarbiya 
oluvchiga) oldindan belgilangan maqsad bo‘yicha ta’sir o‘tkazish faoliyatidan 
iborat. Pedagogik texnologiya o‘quvchini mustaqil o‘qishga, bilim olishga, 
fikrlashga o‘rgatishni kafolatlaydigan jarayondir. Bu faoliyatni amalga oshirish 
uni tashkil qilish, olib borish, takomillashtirish, tahlil qilish, tadqiq etish, 
qiyoslash, umumlashtirish, xulosa chiqarish, boshqarish, nazorat, baholash kabi 
jarayonlarni o‘z ichiga oladi.