O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

“Boshqaruv 
avtomat tizimi – attestatsiya” 
dasturi orqali ham o‘tkazish tajribasi 
mavjud. Buning uchun kompyuterlarda personal ma’lumotlar bazasi 
yaratiladi. Ma’lumotlar korxonadagi “Boshqaruv avtomat tizimi – 
kadrlar” dasturidan olinishi mumkin. Kompaniya yoki firmada bunday 

---

257 
dasturlar tizimi mavjud bo‘lmasa, xodimlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar 
personalni boshqarish xizmati tomonidan tayyorlanadi. Shundan so‘ng 
rahbariyat, attestatsiya qilinayotgan xodim hamkasblari va attesta-
tsiyadan o‘tayotgan bo‘ysunuvchi xodimlardan iborat uch darajali 
ekspert komissiyasi shakllantiriladi. Ular baholashni kompyuter orqali 
attestatsiya qilinayotgan xodimning savollarga javoblari asosida 
amalga oshiradilar. Attestatsiya qilinayotgan xodim savollarga javob-
lari asosida o‘zini o‘zi ham baholash imkoniga egadir. 
Ekspertlar bahosi hamda xodimning o‘zini-o‘zi baholashi asosida 
yakuniy baho chiqariladi hamda tegishli xulosalar tayyorlanadi. 
Kompyuter orqali amalga oshirilgan attestatsiya natijasida olingan 
baholar xodim attestatsiyasidan kamida bir hafta avval attestatsiya 
komissiyasiga tahlil qilish va kelgusi ishda foydalanish uchun taqdim 
etiladi. Bu natija komissiya uchun yordamchi ma’lumotlar vazifasini 
o‘taydi. 
Yakunlovchi bosqichda 
korxona rahbariyati attestatsiya natijalari 
bo‘yicha qaror qabul qiladi. Bunda quyidagilar hisobga olinadi: 
–
attestatsiya qilingan xodim to‘g‘risida bevosita rahbarining fikr-
mulohazalari bayoni; 
–
attestatsiya qilingan xodim faoliyatining, uning tarmoqdagi 
uzluksiz ta’lim tizimida malakasini oshirishining baholanishi; 
–
attestatsiya qilingan xodim malaka, amaliy va shaxsiy sifat-
larining baholanishi hamda ushbu sifatlarning ish joyi talablariga 
muvofiqligi; 
–
attestatsiya qilingan xodim faoliyati to‘g‘risida attestatsiya 
komissiya har bir a’zosining fikri; 
–
xodimning avvalgi attestatsiyasi materiallarini joriy attestatsiya 
ma’lumotlari bilan taqqoslash natijalari; 
–
attestatsiya qilingan xodimning o‘zining o‘z ishi va mavjud 
salohiyati imkoniyatlaridan foydalanishi to‘g‘risidagi fikri. 
Attestatsiyada xodimning mehnat intizomiga rioya qilishi, 
qo‘yilgan vazifalarni hal etishdagi mustaqilligi, o‘z-o‘zini takomil-
lashtirishga intilishiga alohida ahamiyat beriladi. 
Attestatsiya komissiyasi attestatsiya qilingan xodimni yuqori 
lavozimga ko‘tarish, erishilgan muvaffaqiyatlar uchun mukofotlash, 
ish haqini ko‘paytirish, boshqa ishga o‘tkazish, egallab turgan lavozi-
midan bo‘shatish va hokazolar to‘g‘risida tavsiya beradi. Attestatsiya 

---

258 
komissiyasining xulosa va tavsiyalaridan korxonada kadrlar siyosatini 
amalga oshirishda foydalaniladi. 
Attestatsiya qilinayotgan xodimlarga nisbatan attestatsiya komis-
siyasi va rahbariyatning subyektiv xulosalaridan ijtimoiy himoyalash 
vositasi sifatida xodimga qo‘yilgan baholar hamda xulosalar salmog‘i 
(10.7-jadval) ham hisobga olinadi. 
Xodimni attestatsiya qilish paytida, albatta, uning mehnatiga haq 
to‘lash shart va sharoitlari baholari, texnologiya jarayonini va ish 
joyini takomillashtirish yuzasidan takliflar umumlashtiriladi, personal 
kasb malakasini oshirish chora-tadbirlari belgilanadi. 
Personal attestatsiyasi xodimlarning muayyan davrdagi faoliyati 
natijalarini baholash bo‘lib, mehnatni boshqarish umumiy jarayonining 
tarkibiy qismi hisoblanadi.