O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tosnkent moliya instituti

Modellashtirish  va  kasbiy  faoliyatda  prognozlash  tizimlari.  Zamonaviy 

kompaniya  faoliyatining  natijaviyligi  ko‘plab  o‘zaro  bog‘langan  va  doimo  ham 

tashqi  va  ichki  omillar  boshqaruviga  tushmaydigan  holatga  bog‘liq.  Ekspert 

ma’lumotlarni tahlil qilish asosida kompaniyaning umumylashtirilgan funksiyalash 

muhiti  yaratiladi,  unda  kompaniya  faoliyatiga  ta’sir  ko‘rsatuvchi    asosiy  siyosiy, 

iqtisodiy,  ijtimoiy,  texnologik  omillar  imkoniyatiga  ko‘ra  ishtirok  etadi.  Ushbu 

model  doirasida  barcha  imkoniyatli  tashqi  holat:  talab  hajmi  va  tuzilishi  hamda 

kompaniyaning  tarmoqli  va  tarmoqsiz  mahsulotlari,  bozor  tendensiyalari,  hamkor 

va  raqobatchilar  faoliyati,  resurslar  zahirasi  va  ta’minlanganlik  va  hokazolar 

prognozlanadi . 

 Muhitning yuqori noaniqlik vaziyatida strategik qarorlar qabul qilish  uchun 

ssenariyli  prognozlash  qo‘llaniladi.  Strategik  boshqaruv  sohasida  ssenariyli 

yondashuv  asosan  sanoat,    tuzilishining  o‘zgarishlarini,  yirik  makroiqtisodiy, 

siyosiy, ekologik, texnologik tren va xavflar, shuningdek, raqobatchilar holati bilan 

bog‘liq turli vaziyatlarni oldindan aytish uchun foydalaniladi.  

Kompaniya faoliyatiga shuningdek, kompaniyaning  ichki muhitininng holati 

ham  ta’sir  ko‘rsatadi.  Strategik  va  tezkor  tahlil  qilish  doirasida  bozor  muhitida 

kompaniyaning  raqobatbardosh    imkoniyatini  har  tomonlama  baholashga 

yo‘naltirilgan  kompaniyani  ko‘p  bosqichli  va  ko‘p  omilli    tekshirish  amalga 

oshiriladi.  Kompaniya  ichki  muhitining    o‘ziga  xosliklari,  imkoniyatlari, 

kompaniyaning tashqi o‘zgarishlarga moslashuvi belgilanadi.  

Modellash  va  prognozlash  usullari  va  uskunalari  juda  turlicha.  Ular 

zamonaviy  matematik  usullarda  tuzilgan,  dasturlar  va  vositalar  bilan  amalga 

oshirilgan hamda zamonaviy AKTga tahliliy tizimostining 6 xil shakli kiradi. 12.11 

va  12.12-rasmlarda  misol  tariqasida  yasama  modellash  (YAM)  va  YAMni  qayta 

ishlashning 

amaliy 

bosqichlari 

ko‘rsatilgan 

[

http://3dvok.com/ua/imitation-

modelling.html

]. 

 

 

---

206