O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tosnkent moliya instituti

  Mutaxassislar  axborot  tizimlari  ma’lumotlar  bilan  ishlovchi  mutaxassislar, 

loyihachilar,  muhandislar  mehnat  unumdorligini  oshirishda  yordam  beradilar.  Ularning 

vazifasi qog‘ozli axborotlarni qayta ishlashni osonlashtirish va yangi ma’lumotlarni tashkilot 

bazasida integratsiyalashdan iboratdir. 

Jamiyat  va  ishlab  chiqarish  taraqqiyoti,  iqtisodiyotning  o‘sishi  kelajakda 

mana  shunday  axborot  tizimlarining  keng  ko‘lamda  joriy  etilishiga  bog‘liq. 

---

147 

 

Bunday tizimlarda 

  ikki guruhni alohida ajratib o‘tish o‘rinlidir: 

  ofisni avtomatlashtirish axborot tizimlari; 

 bilimlarni qayta ishlash axborot tizimlari. 

Ofisni  avtomatlashtirish  axborot  tizimlari  o‘zining  soddaligi  va  keng 

qamrovligi  tufayli  ixtiyoriy  tashkiliy  bo‘g‘in  xodimlari  tomonidan  faol 

ishlatiladilar.  Ko‘pincha  ulardan  o‘rta  maxsus  ma’lumotga  ega  bo‘lgan  kichik 

mutaxassislar,  buxgalterlar,  kotibalar  va  hattoki  yuqori  malakaga  ega  bo‘lgan 

mutaxassislar  foydalanadilar.  Asosiy  maqsad  –  ma’lumotlarni  qayta  ishlash,  ish 

yuritish  samaradorligini  oshirish  va  axborotlarni  qayd  qilish,  ularni  izlash, 

so‘rovlar  bo‘yicha  muayyan  shakllar  yoki  jadval  ko‘rinishidagi  hisobotlarni 

tayyorlashni tezlashtirishdir.  

Ofisni avtomatlashtirish axborot tizimlari axborot xizmati ko‘rsatish sohalari 

xodimlarini  xaridorlar,  buyurtmachilar,  iste’molchilar  bilan  aloqani  o‘rnatish 

imkonini yaratadi. Ularning faoliyati asosan  hujjatlar yuritish, kommunikatsiyani 

boshqarish,  reja-jadvallar  ishlab  chiqishni  qamrab  oladi.  Bunday  tizimlar 

quyidagi funksiyalarni bajaradilar: 

 turli matn protsessorlari asosida kompyuterda matnlarni qayta ishlash; 

 yuqori sifatli bosma mahsulotlarni ishlab chiqish; 

 hujjatlarni arxivlash; 

 elektron kalendarlar va ish yuritishga doir ma’lumotlarni elektron yozuv 

daftarchasida saqlash; 

 elektron va  audiopochta; 

 video- va telekonferensiyalar. 

Bilimlarni  qayta  ishlash  axborot  tizimlari,  shu  jumladan,  ekspert  tizimlar 

muhandislar,  huquqshunoslar,  olimlar  uchun  yangi  mahsulot  yaratishda 

foydalaniladigan  zarur  bilimlarni  qamrab  oladilar.  Ularning  vazifasi  yangi 

axborot  va  yangi  bilimlarni  yaratishdir.  Masalan,  muhandislik  va  ilmiy 

loyihalashning  ixtisoslashtirilgan  ishchi  stansiyasi  yuqori  darajadagi  sifat 

talablariga  javob  beradigan  texnik  ishlanmalarni  yaratish  uchun  imkoniyat 

---

148 

 

yaratadi.