O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

induktsion usuli
(9.47 
rasm) o‘zgaruvchan elektromagnit maydonining magnitli tashkil etuvchisidan 
foydalanishga asoslangan bo‘lib, bunda armaturani elektr tokining issiqlik ta’sirida 
isitish uchun unga elektrmagnit induktsiyasi yo‘naltiriladi. Induktsion istishda 
o‘zgaruvchan elektromagnit maydon energiyasi armatura yoki po‘lat qolip ichida 
issiqlik energiyasiga aylanadi va betonning issiqlik o‘tkazuvchanligi hisobiga 
betonga uzatiladi. 

---

492 
 
9.47 rasm. Yig‘ma Ustunlar tutashmasini induktsion isitish sxemasi:
1 – yig‘ma konstruktsiyalar; 2 – chiqib turgan armaturalar; 3 – induktsion chulg‘am; 4 –
inventar qolip; 5 – issiqlik izolyatsiyasi qatlami; 6 – elektr tarmog‘ining kontakt uchlari; 7 – 
elektr toki tarmog‘iga ulanadigan simlar. 
Karkasli konstruktsiyalar tutashmalarida tig‘iz joylashgan armaturalar uchun 
induktsion isitishning qo‘llanilishi issiqlikning qo‘shimcha manbaalarisiz armatura, 
bikr karkas, metall qolip, isitilishi lozim bo‘lgan oldin quyilgan betonni yengil va 
tez isitishni amalga oshirishga imkon beradi. Induktsion isitishda ishlarni amalga 
oshirishning quyidagi tartibi qabul qilinadi: qolipni o‘rnatish va isitish, induktor 
o‘rnatish (qolipga tok o‘tqazuvchi simlarni o‘rash), armatura va oldin quyilgan 
betonni isitish, konstruktsiyaga beton aralashmasining yangi portsiyasini yotqizish, 
konstruktsiyani qabul qilingan rejim bo‘yicha isitish, tartibga solib sovitish. 
Kombinatsiyalangan usul
isitish va muzlashga qarshi qo‘shimchalar 
kombinatsiyasini nazarda tutib, ancha qisqa muddatlarda tutashmalar va 
choklarning talab etilgan mustahkamlgini kafolatlash imkonini beradi. Mazkur usul 
termoishlov boshlangunga qadar beton aralashmasini tutashma bo‘shlig‘iga joylash 
paytida bu qorishmaning talab etilgan qo‘zg‘aluvchanligining saqlanishini 
ta’minlovchi muzlashga qarshi qo‘shimcha (natriy nitrat) qo‘shilgan betonga 
termoishlov berishni o‘zida namoyon etadi. 
Kombinatsiyalangan usulni tashqi havo temperaturasi -25
0
S dan past 
bo‘lganda, tezligi 10m/s dan ortiq bo‘lgan kuchli shamolda, shuningdek yuqori 

---

493 
modulli yuzaga ega bo‘lgan tutashmalar uchun qo‘llash toqazo etiladi. 
Tutashmalarga quyilgan natriy nitrat qo‘shilgan beton aralashmasini issiqlikning 
tashqi manbalari (kontaktli isitgichlar, infraqizil nurlatgichlar) bilan isitishda elektr 
isitish elementlarini hisoblash va isitishning elektrodli usulida solishtirma quvvatni 
aniqlash qo‘shimchasiz beton aralashmasidagidek amalga oshiriladi.