O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Tez qotuvchi qorishmalarni qo‘llash
tarkibi 1:3 nisbatdagi glinozyomli 
tsement (30%) va portlandtsement (70%) aralashmasidan iboratdir. Qo‘shiladigan 

---

306 
suvni isitishini hisobga olgan holda qorishma tezda kritik mustahkamlikka 
erishadi.
Tosh-g‘isht terishida elektr isitish
ko‘p qavatli uylarning ish hajmi uncha 
katta bo‘lmagan pastki qavatlaridagi eng ko‘p yuklangan pardevorlar va ustunlar 
uchun qo‘llaniladi (7.17-rasm). Elektrisitish lozim bo‘lgan joyga g‘ishtlar faqat 
tsement qorishmasida teriladi. Qorishma markalari loyihaga muvofiq ravishda 
qabul qilinadi, lekin 50 dan kam bo‘lmasligi kerak. Elektrisitish diametri 5 va 6 
mm bo‘lgan metall simlar yordamida amalga oshiriladi, bu simlar g‘isht terish 
jarayonida – qatorda bir-biridan 15 sm masofada terilgan joydan biroz chiqarib 
joylanadi va terimning har 2...3 qatorida takrorlanadi. Simlar 4...5 sm 
chiqarilganda ularni 127, 220 va 380V kuchlanishli o‘tkazgichlarga ulash 
imkoniyati mavjud bo‘ladi. Bunda isish tokning elektrodlar orasidagi qorishma 
orqali o‘tishida elektr energiyasining issiqlik energiyasiga aylanish hisobiga ro‘y 
beradi. Qorishma mustahkamlikka erisha boshlaganda tok kuchi pasaya boshlaydi, 
shuning uchun odatda kritik mustahkamlikka erishilganda isitish to‘xtatiladi.
Ustunlarni armaturalab terishda elektrodlar vazifasini po‘lat to‘rlar bajaradi. 
G‘isht teriladigan joyning tokning turlari fazolariga ulangan to‘rlar yoki elektrodlar 
orasidagi qismlari tokning qarshiliklari deb hisoblanadi, suyuq fazasi mavjud 
bo‘lgan qorishma choklarining o‘zi – elektr tokini o‘tkazgichlari bo‘ladi. Elektr 
toki o‘tishi natijasida qorishma choklari 30...35
0
S gacha isiydi, qorishmaning 
qotish jarayoni ancha tezlashadi. G‘isht teriladigan joyni elektr yordamida isitish 
qorishmaning markada belgilangan mustahkamligining kamida 20% ga 
erishilgunga qadar davom ettiriladi.