O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Zanjirli bir qatorli terish
barcha turdagi g‘isht va tosh turlaridan devor 
terishda qo‘llaniladi. Terish ko‘ndalang va bo‘ylama qatorlarni galma-gal 
almashlab terish bilan bajariladi, bunda pastda joylashgan qatordagi g‘ishtlar yoki 
toshlar orasidagi har bir vertikal chok keyingi qatordagi g‘ishtlar yoki toshlar bilan 
qoplanadi (7.4-a rasm). Bunday bog‘lanish tizimida vertikal ko‘ndalang choklar 
choraktalik va choraktakam bitta g‘ishtlarni qo‘llanish hamda yarim g‘ishtli 
bo‘ylama choklar uchun bog‘lanishni amalga oshirib qoplanadi.
Ko‘p qatorli olti qatorli terish
,
bunda ko‘ndalang vertikal choklar har 
qatorda berkitiladi, bo‘ylama vertikal choklar esa faqat 5 ta gorizontal qator 
oralatib qoplanadi, ya’ni bog‘lanish tizimi tashqi versta tomonda olti qator 
g‘ishtning navbatma-navbat kelishini nazarda tutadi − bitta ko‘ndalang va beshta 
bo‘ylama tomoni bilan terish (7.4 b-rasm). Bunday terishda ko‘ndalang choklar 

---

277 
bo‘ylama tomoni bilan terilgan qushni qatorlarda ½ g‘ishtga surilgan bo‘ladi, 
bo‘ylamalari esa faqat 6 chi qator g‘ishtlari bilan berkitiladi. Bunday terishning 
xususiyati shundaki, ketma-ket besh qatorda devor bo‘ylab uzunasiga bo‘ylama 
tomon terib chiqiladi, bunday terishning bir qatorli terishga nisbatan katta afzalligi 
shundadir, chunki g‘ishtlarni o‘rta oraliqqa tosh terish chet versta tomonga 
terishdan ancha osondir.
7.4 rasm. Ikki g‘isht qalinligidagi devorlarni terishda choklarni bog‘lanishi tizimlari: 
a − bir qatorli (zanjirli); b − ko‘p qatorli; 1 − ko‘ndalang qatorlar; 2...6 − bo‘ylama 
qatorlar; 7 − o‘rta qism 
Ko‘p qatorli terishda mustahkamlik bir qatorli terishga qaraganda 2...5% 
kam, lekin u bir qator afzalliklarga ega. 

ishlarning oson va tez bajarilishi; 

ish uchun choraktakam bitta g‘ishtlar talab etilmaydi; 

tashqi versta tomonga 1,3 marta kam butun g‘isht teriladi; 

b
ir qatorli terishda o‘rta oraliqqa terish hajmi 25% ni, ko‘p 
qatorlida esa 42% ni tashkil etadi. 

oraliqqa har qanday g‘isht sinig‘i ishlatiladi. 
Bog‘lash tizimining kamchiligi sifatida qish sharoitida manfiy 
temperaturalarda terishni bajarish ancha murakkab ekanini ta’kidlash mumkin. Bu 
holat qorishmaning bo‘ylama vertikal choklarda muzlab qolish qalinligi ½ g‘isht 

---

278 
bo‘lgan terishning tashqi va ichki verstalarning shishib qolishini vujudga kelishi 
bilan bog‘liq.