O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Tagidan o‘stirish usuli
inshootni barpo etishni ketma-ket yuqori qavatdan 
boshlab, birinchi qavatda tugallashdan iborat. Avval binoning montaj qilingan yer 
osti konstruktsiyalari ustida eng yuqori (baland) konstruktsiyalar yig‘iladi va 
ko‘tariladi, so‘ngra ularga pastda joylashgan elementlar va konstruktsiyalar ulanib 
pastidan tagidan o‘stiriladi. Bu usulning afzalligi – asosiy yig‘ish va payvandlash 
ishlarining yer sathida bajarilishidir. Bu usul yetarli darajada keng qo‘llanilyapti, 
xususan binolarni ora yopma plitalarini va qavatlarni ko‘tarish metodlari bilan 
barpo etishda.
Sanoat va fuqaro qurilishida tagidan o‘stirish yo‘naltirilgan Ustunlar, bikrlik 
yadrolari bo‘yicha domkrat va konstruktsiyalarni tortish vositalarini qo‘llash bilan 
amalga oshiriladi. Ora yopmalarni ko‘tarish usulida avval barcha ora yopmalar tom 
yopilmasi panelini ham o‘z ichiga olgan holda betonlanadi. Yuqori tom yopmasi, 
odatda, tayyor tom qoplapamasi bilan birgalikda belgilangan balandlikka 
domkratlar yordamida ko‘tariladi. So‘ngra, o‘rnatilgan texnologiyaga muvofiq 
ravishda ketma-ket bitta tom ora yopmasi yoki plitalar paketi yer sathidan oraliq 
balandlikka ko‘tariladi, ustunlar o‘rnatiladi, yana plitalarni ko‘tarish oraliq 
belgilardan, ham yer sathidan ko‘tarilib amalga oshiriladi. Barcha ora yopma 
panellari o‘zining loyiha holatiga o‘rnatilgandan keyin devor panellarini o‘rnatish 
bilan bir qatorda ularni qolgan konstruktiv elementlar bilan jihozlash boshlanadi. 
Bu usulda qavatlarni barpo etish tepadan pastga qarab olib boriladi.
Qavatlarni ko‘tarish usulida birinchi navbatda hamma ora yopmalar hamda 
tom yopmasi betonlanadi, u oraliq balandlikka ko‘tariladi, eng yuqori ora yopma 
ustiga yuqori qavatning yig‘ma konstruktsiyalari barpo etiladi, butun qavat tom 
yopmasi sathigacha ko‘tariladi va u bilan birlashtiriladi. Undan keyin esa 
yuqoridagi betonlangan ora yopmada navbatdagi qavat montaj qilinadi, yuqoriga 
ko‘tariladi va ular birgalikda loyihaviy belgigacha ko‘tariladi. So‘ngra keyingi 

---

398 
qavat yig‘iladi va loyihaviy belgiga ko‘tariladi. Navbatdagi hamma 
konstruktsiyalar shu tariqa yig‘iladi va loyihaviy belgilarga ko‘tariladi.