O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

 
8.3.7. Konstruktsiyalarni aniq montaj qilishni ta’minlaydigan 
geodezik vositalar. 
 
Yig‘ma konstruktsiyalarni montaj qilishda geodezik xizmat zimmasiga 
tiklanadigan bino konstruktsiyalari elementlarini sifatli montaj qilish uchun zarur 
bo‘lgan hamma turdagi rejalash bilan ta’minlash shuningdek yig‘ilgan 
konstruktsiyalar geometrik o‘lchamlarining ularning loyihaviy o‘lchamlariga mos 
kelishini nazorat qilish vazifalari yuklanadi.
Bino loyihaviy parametrlarini naturaga o‘tqazish va loyihaviy parametrlarga 
mahkamlash, elementlarni montaj qilishda detalli rejalash ishlarini olib borish va 
yig‘ma konstruktsiyalarning ijro tasvir (s’yomka)larini ishlab chiqish uchun asos 
bo‘lib binoning tashqi rejalash-belgilash to‘ri xizmat qiladi. Bino yer osti 
qismining konstruktsiyalarini montaj qilish ishlari boshlangunga qadar belgilash 
o‘qlari obnoskaga ko‘chiriladi, undan kotlovan tubiga bu belgilash o‘qlarining 
holati va balandlik sathi uzatiladi. 

---

366 
Poydevorlarni qurish ishlari to‘gagandan keyin ularning rejaviy va balandlik 
bo‘yicha holati nazorat qilinadi, ijro chizmasi to‘ziladi. Bino yer ustki qismini 
montaj qilishda qo‘yidagi geodezik jarayonlar bajariladi: 

geodezik belgilash tarxini binoga o‘qlarni biriktirish va ularni 
qavatlarga ko‘chirish imkoniyati bilan to‘zish; 

asosiy belgi o‘qlarini vertikal bo‘yicha har bir qavatning ustiga, 
ya’ni yangi montaj gorizontiga ko‘chirish; 

har bir montaj qilinadigan qavatning yopmasida oraliq va 
yordamchi o‘qlarni belgilash; 

elementlarni montaj qilishning shartlari bo‘yicha zarur bo‘lgan 
o‘rnatuvchi o‘q belgilarini belgilash; 

qavatlarda montaj gorizontini aniqlash;

qavatlar bo‘yicha ijro sxemasini tuzish. 
Zarur bo‘lgan geodezik o‘lchamlar nivelir, teodolit, zenit-pribor 
bilan bajariladi, yordamchi inventardan ham foydalaniladi. 
Nivelir
- nuqtalarning nisbiy balandligini aniqlashga, belgilarni geodezik 
nishonlardan qurilish maydoniga o‘tqazishga, qavatlar bo‘yicha montaj gorizontni 
aniqlashga, ya’ni qavat planidagi asosiy nuqtalarning o‘zaro holatini baholashga 
mo‘ljallangan geodezik asbob