O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti kafedrasi

Инвестиция фойдаси молиявий хизмат кўрсатиш ва солиқланишдаги пул
маблағлари ҳаракатининг таҳлили

Кўрсаткичлар	Сатр	Кирим		Чиқим		Ўзгариши
	Рақами	Минг сўм	%	Минг сўм	%
1	2	3	4	5	6	7=3-5
1. Хўжалик фаолиятидан пул мабалағларининг соф ҳолати	014	41422	99,1	-	-	41422
2. Олинган ва тўланган фоизлар	020-021	360 -	0,8 -	- 2082	- 5,2	-1722
3. Олинган ва тўланган девидендлар	022-023	2 -	0,005 -	- 12006	30,0	-12004
4. Жами тўланган солиқлар	032	-	-	26208	65,0	-26208
Жами	-	41784	100	40296	100	1488
Инвестиция фойдаси молиявий хизмат кўрсатиш ва солиқланишдан сўнг соф пул оқимининг натижас	-	1488	-	-	-	-

Молиявий фаолият - бўлимида акция чиқаришдан келиб тушган тушум, узоқ ва қисқа муддатли қарзларни келиб тушиши ва чиқимлар акс этади. Булардан ташқари корхона пул иштирокисиз инвестиция ва молиявий фаолият бўйича чиқимларни амалга ошириши мумкин. Масалан, асосий воситаларни узоқ муддатли кредит ҳисобига сотиб олиш, кредитор қарзларни акцияни чиқариш ва кредитларга қўшимча акцияни бериш орқали бўлиши мумкин.

Корхона молиявий ҳолатининг соғломлигини шарти бўлиб, пул маблағларини кирими корхонанинг мажбуриятларини қоплай олишидир. Минимал миқдордаги пул маблағларини етишмаслиги молиявий ҳолат танглигига сабаб бўлади. Ортиқча маблағларга эга бўлиш инфляция натижасида пулни қадрсизланишига, ҳамда ортиқча маблағларни самарали фойдаланишга йўналтирмаслик натижасида қўшимча даромад ололмаслиги мумкин. Шу боис пул маблағларини рационал бошқаришни доимо назорат қилиш ва таҳлил қилиш лозим.Бундай таҳлил этишни амалда бир қанча усуллари мавжуддир.
Молиявий ҳолат танглигини сабабларидан бири бу корхона жорий активидаги пул маблағларини жорий мажбуриятларга нисбатан кескин камайиб боришидир. Шу боис ҳар ойда пул маблағлари билан муддати келган мажбуриятларни бир-бири билан таққослаб, таҳлил килиш лозим.
Пул маблағларини етарли ёки етишмаслилигини аниқлашни иккинчи усули - бу пул маблағларини айланиш даврини аниқлашдан иборатдир.
Пул маблағлари - ўрнганилишни ўртача долдиғи *дабри

Оборот суммаси

Пул маблағларини ауланиш дабри, кунда =

Пул маблағларини ўртача қолдиғи 50-«касса» счёти, 51-«ҳисоб-китоб»

счёти, 52-«валюта» счёти,
55-«банкдаги махсус счётлар» счёти орқали
қуйидагича аниқланади:

Пул маблағларини ғртача ғолдиғи


1- оу бош
_қолдиқ + 2 ой боч қолдиқ +
2


Н- ой бош
қолдиқ
2


Н-1

Бунда: N-ойлар сони.

Оборот суммасини аниқлаш учун юқоридаги счётларни кредити бўйича оборот суммаси олинади. Корхоналарда пул маблағлари обороти давомийлигини ойлар бўйича ўзгаришини қуйидаги жадвалда кўришимиз мумкин.