O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti kafedrasi

Statement) va ularga tegishli qo’shimcha ma’lumotlar

Daromamad (Revenues)	$125,000
Operatsion xarajatlar (Operating expenses)			85,000
Foyda solig’ini to’langunga qadar foyda	40,000
(Income before income taxes)
Foyda solig’i
(Income tax expense)	6,000
Sof foyda (Net income)	$34,000
Qo’shim ha malumotlar:
14,000 dollar miqdoridagi divident yil davomida to’langan

Bevosita usul vositasida pul oqimlari to'g’risida hisobotni tahlil qilishning markaziy jihati - asosiy faoliyatdan erishilgan pul tushumlari (Daromadni pulga aylangan qismi) bilan mazkur faoliyatga sarflangan (Pul bilan to'langan xarajatlar) o'rtasidagi farqni hisoblashdir. hisobot davrida “Servi e” firmasining e'lon qilingan daromadi $125,000 dollarni (Moliyaviy nati alar to'g’risida hisobot) tash il qilgan. Olinadigan s hyotlar (A ounts receivable) esa $36,000 dollarga ko'paygan. Ushbu holatda Daromadni pulga aylangan qismi $89,000 dollardan ($125,000 – $36,000) iborat bo'lgan. Operatsion xara atlar $85,000 dollarni (Moliyaviy nati alar to'g’risida hisobot) tashkil qilgan. Majburyatlar (Accounts payable) esa $5,000 dollarga ko'paygan. Majburiyatlarni operatsion xara atlarga bog’liq bo'lgan va u tufayli oshgan deb
hisoblab, shu asosda Pul bilan to'langan xarajatlarni aniqlaymiz $80,000 ($85,000 – $5,000) dollar. Foyda solig’i uchun to'langan pul $6,000 dollardan iborat bo'lgan. Ularni quyidagicha hisob-kitob qilamiz (5-jadval).
5-jadval


Asosiy erishilgan faoliyatdan sof pul mablag’ni aniqlashning


бевосита усули (Direct Method)

Daromadlarni pulga aylangan qismi (Cash collected	$89,000
from revenues)
Pul bilan birga tolangan qismi	80,000
(Cash payments for expenses)
Foyda solig’ni to’langunga qadar foyda	9,000
(Income before income taxes)
Foyda solig’i uchun to’langan pul	6,000
(Cash payments for income taxes)
Asosiy aoliyatdan erishilgan sof pul mablag’i (Net	$3,000
cash provided by operating activities)

5-jadval ma'lumotlaridan ko'rinib turibdiki asosiy faoliyatdan erishilgan sof pul mablag’i $3,000 dollarni tash il qilgan. Ushbu o'rsat i h asosiy faoliyatdagi pul kirimlari ($89,000) va chiqimlari ($80,000 Q $6,000) farqini ko'rsatib beradi.

Asosiy faoliyatdan erishilgan sof pul mablag’ini aniqlashning bilvosita usulida (Indirect Method) markaziy jihat sof foydani asosiy faoliyatdan erishilgan sof pul oqimiga aylantirish jarayonidir. Bunda asosiy faoliyat natijasida sof foydaga ta'sir etgan, biroq pul mablag’lari hara atiga ta'sir etmagan muomalalarni, ya'ni ular aks etgan moddalarni aniqlash va hisob-kitob qilishdir. uning tartibi quyidagi ha bo'ladi. Moliyaviy nati alar to'g’risida hisobotda ko'rsatilgan, xarajat deb tan olingan, biroq puli to'lanmagan muomalalar sof foydaga hisob-kitoblar asosida qayta qo'shiladi, ayni paytda tan

olingan daromadlarning puli to'lanmagan qismi yoki moddalari sof foydadan ayriladi. Uning hisob-kitobi quyidagi jadvalda keltirilgan (6-jadval).
6-jadval

Asosiy faoliyatdan olingan sof pul mablag’ini aniqlashning bilvosita usuli

(Indirect Method)

Sof foyda (Net income)						$34,000
Sof foyda va asosiy faoliyatdan erishilgan
sof pul oqimini muvofiqlashtirish uchun
to'g’rilashlar: (Adjustments to reconcile net
income to net cash provided by operating
activities)
Olibgan mablag’larni o’payishi (Increase in			$(36,000)
accounts receivable)
Berishga	tegishli	mablag’larni	5,000			(31,000)
(Majburyatlarni)	o’payishi
(Increase in accounts payable)
Asosiy faoliyatdan erishilgan sof pul						$3,000
mablag’i
(Net cash provided by operating activities)

6-jadval ma'lumotlaridan ko'rinib turibdiki asosiy faoliyatdan erishilgan sof pul mablag’i $3,000 dollarni tash il qilgan. Ushbu o'rsat i h hisobga olish usulida aniqlangan sof foydani pulga aylangan qismini, ya'ni $3,000 dollarni aks ettirib beradi. Demak, sof foydaning pulga aylanmagan qismi $31,000 dollarni tashkil etgan.

“Service” firmasining pul oqimlari to'g’risida hisobotining to'la o'rinishi quyidagi 8-jadvalda keltirilgan.

7-jadval

“Service” firmasining pul oqimlari tog’risida hisobi (Statement of Cash

Flows) 31 dekabr 2017 йил uchun

Asosiy faoliyatda pul oqimi
(Cash flows from operating activities)
Sof foyda (Net income)							$34,000
Sof foyda va asosiy faoliyatdan erishilgan sof
pul oqimini muvofiqlashtirish uchun
to'g’rilashlar: (Ad ustments to re on ile net
income to net cash provided by operating
activities)
Olingan mablag’larni o’payishi (In rease in	$(36,000)
accounts receivable)
Berishga tegishli mablag’larni	5,000						(31,000)
(majburyatlarni ) o’payisi(Increase in
accounts payable)
Asosiy faoliyatdan erishilgan sof pul mablag'i							3,000
(Net cash provided by operating activities)
Moliyaviy faoliyat bo’yi ha pul mablaglari
(Cash flows from financing activities)
Oddiy aksiyalarni chiqarilishi	60,000
(Issuance of common stock)
Pul to’langan dividentlar	(14,000)
(Payment of cash dividends)
Moliyaviy faoliyatdan erishilgan sof pul							46,000
mablag’lari
(Net cash provided by financing activities)
Pul mablag’larini sof o’sishi							49,000
(Net increase in cash)

2019 yil 1 yanvarga pul mablag’lari xolati			-0-
(Cash, January 1, 2017)
2019 йил 31 dekabrga pul mablag’lari holati			$49,000
(Cash, December 31, 2017)

Hisobot ma'lumotlaridan aniq bo'lmoqda i “Servi e” firmasining pul mablag’lari yil boshiga nisbatan yil oxirida $49,000 dollarga ko'paygan. Mazkur ko'payish $3,000 dollar (asosiy faoliyatdan erishilgan sof pul mablag’lari) hamda $46,000 dollar (moliyaviy faoliyatdan erishilgan sof pul mablag’lari) hisobiga sodir bo'lgan.

Xulosa qilib aytish kerakki xorij tajribalaridan maqsadga muvofiq foydalanish va o'z sharoitlarimizga moslashtirish pirovard natijada biznes qarorlar qabul qilish uchun o'ta zarur bo'lgan ma'lumot va axborotlarni shakllantirishda muhim ahamiyat kasb etadi.