O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

10.1-rasm.Registon maydoni
10.2-rasm.Imom al-Buhoriy
17
 
 
10.1,10.2-rasm http//www.Turkistonpress.uz 

---

93 
10.3-rasm. Registon maydonini 
1-nuqta: (Registon maydonining markazida)
Hurmatli mehmonlar! Siz bilan 
hozir turgan joyimiz ko`hna Samarqandning yuragi degan ta`rifga sazovor bo`lgan 
joy – Registon maydoni hisoblanadi. «Registon» so`zi forschadan tarjima qilinganda 
«reg» - qum, qumli, «iston» - joy, makon degan so`zlarni bildirib, «Registon» so`zi – 
qumli joy degan ma`noni anglatadi. Registon ansambli obidalariXV-XVIIasrlarda 
qurilgan bo`lib, mukammal kompozisiyani tashkil etadi va uchta madrasadan iborat. 
Ular to`g`ri burchakli sathi 75x63 m. bol`gan maydonninguch tomonida joylashgan.
(Ulug`bek madrasasi) E`tiboringizni Ulug`bek madrasasiga qaratmoqchiman. 
XV asrda Amir Temurning nevarasi, Shohruhning farzandi, hukmdor, ulug` olim va 
astronom Ulug`bek o`z nomi bilan atalgan madrasaning poydevorini qo`ygan. 1420-
yilda madrasa qurilishi nihoyasiga yetganligi haqida binoning bosh ark peshtoqidagi 

---

94 
yozuv xabar beradi. Qurilish 1417-yilda boshlangan va uning me`mori Shohruh 
saroyining me`mori Qavmiddin Sheroziy bo`lgan. 
(Sherdor madrasasi) E`tiboringizni Sherdor madrasasiga qaratmoqchiman. 
Ulug`bek madrasasining ro`parasida Sherdor madrasasi joylashgan, u ikki asrdan 
keyin 1619-1636 yillarda (17 yil davomida) ashtarxoniylarning Samarqanddagi 
hokimi Baxodir Yalangtushbiy farmoniga binoan Ulug`bek xonaqosi o`rnida 
qurilgan. Sherdor madrasasining ornamental naqshlari va ranglari Ulug`bek 
madrasasiga yon beradi. Bu yerda och-sariq rang ko`p ishlatilgan, sopol 
g`ishtchalarning esa sifati ancha pastroq. 
(Tillakori masjid-madrasasi) E`tiboringizni Tillakori masjid-madrasasiga 
qaratmoqchiman. Sherdor madrasasi qurilishidan 10 yil o`tgandan so`ng Bahodir 
Yalangtushbiy farmoniga binoan Tillakori madrasasi Ulug`bek davridagi Mirzoi 
karvonsaroi fundamentlari ustida qurilishi boshlanib (1646 – 1660) (14 yil 
davomida), Registon maydonidagi Sherdor va Ulug`bek madrasalarini o`z hajmi 
bilan bog`ladi. Tillakori masjid-madrasasi qurilishi o`z nihoyasiga yetkazilmasdan 
qolgan. Qurilishdagi kamchiliklar, sirsopol g`ishtchalarining ranglari (sariq va och 
ko`k rang ko`p) ancha xiraligi bilan yuqorida aytilgan ikkita madrasalardan sifati 
pastroqdir. 
Registon ansambli o`zining uchta katta peshtoqi va baquvvat arklarni uchlab 
turuvchi ikki oshiyonli oynasiz devorlari bilan barcha shu maydonga butun dunyodan 
keluvchi mehmonlarni hayratda qoldiradi.
Hurmatli mehmonlar! Endi esa, qadimgi va bugungi Samarqandning yuragi 
hisoblangan Registon ansamblini tomosha qilishga barchangizni taklif qilaman! 
Marhamat!