O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

4.5. «Gid portfeli» ni tahlash 
«Gid portfeli»
deb, ekskursiyani o‗tkazish jarayonida foydalanadigan 
ko‗rgazmali vositalar jamlanmasiga aytiladi. Bu ko‗rgazmali vositalar odatda bitta 
papka yoki portfelda joylashtiriladi. «Gid portfeli»ning vazifasi obyektlarni ko‗rsatish 
qatoridagi «bo‗shliq»larni to‗ldirishdir. Eksursiya xizmatida mavzuni yoritish uchun 
zarur bo‗lgan obyektlarning hammasi ham asl holicha saqlanmagan bo‗lishi mumkin. 
Masalan, vaqt ta‘sirida buzilgan tarixiy binoni ekskursantlar ko‗ra olmasligi mumkin 
yoki mazkur obyektning avvalgi holati to‗risida ekskursantlarga tasavvur uyotish 
kerakdir. Shu maqsadda obyektning avvalgi holati haqida tasavvur uyotish uchun 
fotosuratlarni yoki aksincha, obyektning kelajakdagi ko‗rinishini tasavvur qilish 
uchun uning loyihasini ko‗rsatish mumkin. «XIX asr madaniyati namoyondalari» 
nomli ekskursiyada Xiva xoni, shoir Muhammad Raximxon Feruz rasmini ko‗rsatib 
mavzuni yanada boyitish mumkin. Ekskursiya xizmatida asl hujjatlar, qo‗lyozmalar, 
adabiy asarlarning nusxasi gid hikoyasini ishonchli qilishga yordam beradi.
«Portfel» ning ko‗rgazmali vositalari ekskursiya mavzusidan kelib 
chiqib,foydalanishga qulay bo‗lishi,lekin son jihatdan ko‗p bo‗lmasligi kerak.Aks 
holda ular ekskursantlarni asosiy obyektlardan chalitib, e‘tiborini susaytiradi. 

---

46 
Ko‗rgazmali vositalarni tanlab olishda quyidagi mezonlar inobatga olinadi: 
-
ulardan foydalanishning zaruriyati va maqsadliligi; 
-
ilmiy ahamiyati, ya‘ni qanchalik ushbu ko‗rgazmali vosita ekskursiya 
xizmatini boyitishi, ko‗rsatish va hikoyani ko‗rgazmali va tushunarli qilishi mumkin; 
-
jozibadorligi; 
-
aniqligi; 
-
saqlanganlik holati. 
Fotosuratlar, harita sxemalar, reproduksiyalar 18x24 smo‗lchamli karton asosli, 
aniq va tiniq bo‗lishi, avtobusda ko‗rsatishga mo‗ljallangani esa 24x30smga 
kattalashtirilishi zarur. «Portfel» dagi har bir ko‗rgazmali vositaga eslatma qoozi 
birkitiladi va ro‗yxatiga aniqlik kiritiladi. Muzeylar, ko‗rgazmalar, arxivlar«portfel» 
vositalarini tanlashga katta yordam qiladi.