O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

 
Qiyosiy ustunlik 
Xalqaro savdoga doir qiyosiy ustunlik nazariyasi Rikardoning 
naqadar donishmand ekanligini namoyon etdi. Mazkur nazariya orqali u 
erkin savdoning shart-sharoitlarini yengillashtirdi, Adam Smitning 
xalqaro chegaralardan tovarlar o‗tishidan olinadigan samara tahlilini 
kengaytirdi. Agar A mamlakati B mamlakatiga nisbatan arzonroq tovar 
ishlab chiqarsa, B mamlakati esa boshqa tovarni A mamlakatga 
qaraganda arzonroq ishlab chiqarsa, ikkala mamlakat ham hududiy 
ixtisoslashuv va savdo orqali samara olishi mumkin.
Xalqaro savdo terminologiyasi bilan aytganda, agar bir mamlakat 
biron-bir tovarni ishlab chiqarishda mutlaq ustunlikka ega bo‗lsa, 
boshqa mamlakat esa boshqa tovarni ishlab chiqarishda mutlaq 
ustunlikkga ega bo‗lsa, ularning har biri tovar ixtisoslashuvi orqali 
boshqalarga qaraganda arzon narxda ishlab chiqarib, samara olishlari 
mumkin. Iqtisodiy ta‘limotlar tarixchilari qiyosiy ustunlik nazariyasi 
asoschisining nomini aytishda bir to‗xtamga kelganlari yo‗q. Asosiy 
nomzodlar ichida Rikardo, Robert Torrens (1780- 1864) va Djeyms Mill 

---

292 
(1773-1836)lar joy olganlar. Qanday bo‗lmasin bu Rikardoning keyingi 
iqtisodiy ta‘limotlarga ta‘sir ko‗rsatgan qarashlaridan biri edi.