О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi pedagogik kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tarmoq markazi

(4-ilova)

(5-ilova)



O’zbekiston tabiiy resurslar, foydali qazilmalar, metall va qotishmalar, plastmassalar, yog’ochlar va o’simliklarga boy o’lkadir. Respublikamizning bu tabiiy boyliklari sanoatda, turmushda foydalanadigan xom ashyo bo’lishi bilan bir qatorda mehnat darslarida bajariladigan ishlar uchun kerakli material bo’lib ham xizmat qiladi.
O’quvchilarni ilk yoshligidan boshlab ona tabiatga qiziqish va muhabbatni, undagi go’zalliklarni ko’ra bilishni tarbiyalash kerak. Tabiiy materiallar bilan ishlash ularni tabiatni kuzatishga majbur qiladi. Kuzatishlar esa badiiy ijodiy qobiliyatlarni, konstruktorlik g’oyasini, tushunchalarning aniqligini uyg’otadi.
Turli tabiiy materiallar bilan ishlash, turlicha ishlov berilishini, turli asboblardan foydalanishni talab qiladi va ularni ishlatish bilim, ko’nikma, malakalarini beradi.
Turli tabiiy materiallarni to’plash o’qituvchi qo’ygan maqsadga bog’liq bo’ladi. O’quvchilar ko’rib chiqilgan va batafsil muhokama qilingan yoki o’zlari uylab topgan tasvir uchun material to’playdilar.Va aksincha, avval qandaydir materialni to’plab, keyin qanday ish bajarishni aniqlashlari kerak.
Tabiiy materiallarni o’quvchilar dastlab o’qituvchi rahbarligida sayr vaqtida to’playdilar. Tabiiy materillarni to’plash jarayonida o’quvchilar atrofdagi o’simliklar dunyosi, hashoratlar bilan tanishadilar, daraxtlar, gullar navlarini, nomlarini, shakllarini, tabiiy materiallni qachon va qanday to’plash va qanday saqlash lozimligini bilib oladilar. Tabiatni qo’riqlash va unga ehtiyotkorona munosabatda bo’lish, uni asrash masalalariga alohida e’tibor berish har bir o’quvchining burchidir.
Mehnat darslarida tabiiy materiallardan: quritilgan barglar, gullar, poliz ekinlari- qovun, tarvuz, qovoq urug’lari, mevalar – olcha, o’rik, shaftoli danaklari va shu kabilar: baliq tangalari va qanotlari, jo’xori va makkajo’xori sutalari, paxta chanog’i, yong’oq po’sti va shu kabilardan keng foydalaniladi.
Tabiiy materillarni to’playotgan har bir o’quvchi tabiiy materiallarni tartibli yig’ish va tayyorlash lozimligini bilishi, barg to’plash jarayonida daraxtlar, butalar shoxini qupollik bilan sindirish, gul va shu kabilarni uylamasdan to’plash tabiatga nisbatan vahshiylik ekanligini yodda tutishi lozim. Gullarni qo’l bilan sindirib bo’lmaydi, aks holda poyasi zararlanishi mumkin.
O’simliklarni to’plashda gazeta, gerbariy papkasi, qaychi, paxta bo’lishi kerak. Gazeta daftarsimon taxlanib, orasiga materiallar tartib bilan joylanadi.
Quritib olishga mo’ljallangan o’simliklar har qanday namlikdan holi bo’lishi kerak, aks holda o’simlik quritilganda unda dog’larning izi qoladi. Quritilayotgan o’simlikning tabiiy rangini asrab qolishning eng muhim sharti, ularni shamol utib turadigan joyda, yelvizakda, quyosh nurida tez quritib olishdir. O’simliklarni quritish 3 sutkadan oshmasligi kerak.