O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti k. Z. Xomitov

Joylashish omili 
Baholash 
ob'еkti 
bozor 
bozor 
bozor 

---

516 
Manzil 
Toshkent 
shahar, 
Chilonzor 
tumani, 7-
mavze 
Toshkent 
shahar, 
Chilonzor 
tumani, 9-
mavze 
Toshkent 
shahar, 
Chilonzor 
tumani, 8-
mavze 
Toshkent 
shahar, 
Chilonzor 
tumani, Novza 
Joyning nufuzliligi 
4,50 
4,50 
4,50 
4,50 
Markazdan uzoqliligi 
4,00 
4,00 
4,00 
4,00 
Transport foydalanish 
4,00 
4,00 
4,00 
4,00 
Ijtimoiy infratuzilma 
4,00 
4,00 
4,00 
4,00 
Dam olish maskanlar 
mavjudligi 
3,50 
3,50 
3,50 
3,50 
Ekologik muhit 
3,50 
3,50 
3,50 
3,50 
Ballar miqdori 
23,5 
23,5 
23,5 
23,5 
O‗rtacha miqdor 
4,1 
4,1 
4,1 
4,1 
Joylashgan joyiga 
muvofiqlashtirish 

1,00 
1,00 
1,00 
Baholanayotgan turar joy binosini o‗ziga xos xususiyatlarini (joylashgan 
joyi, ta‘mir xolati, qo‗shimcha qulayliklar mavjudligi) hisobga olgan xolda Internet 
tarmog‗ida keltirilgan ma‘lumotlarga tuzatishlar kiritildi. Ob‘ektni narxiga tuzatish 
kiritish jarayonida muvofiqlashtirish darajalari baholovchining malakasiga va 
bilimlariga asosan belgilandi. 
Sotishlarni taqqoslash usuli bilan baholash jarayonida taqqoslash 
elementlariga jiddiy ta‘sir ko‗rsatishi mumkin bo‗lgan elementlarini 
solishtirishlarni hisoblash kuyidagi jadvalda keltirilgan: 
Ko„rsatkichlar 
Baholash ob‟ekti 
Taqqoslanayotgan analoglar ro„yxati 

analog 1 
analog 2 
analog 3 
Narx, AQSH doll.
AQSH dollar
31 200,0 
33 500,0 
36 500,0 
Tanlangan analoglar 
1 m2 obshey ploshadi proizvodstvennix zdaniy soglasno Kadastrovoy 
dokumentatsii 
Vnosimie korrektirovki 
ot ob‟ekta sravneniya k ob‟ektu otsenki 
Yer uchastksiga 
beraladigan xuquq
Doimiy 
Doimiy 
Doimiy 
Doimiy 
muvofiqlashtirish 
% 
0 
0 
0 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
31 200 
33 500 
36 500 
Moliyalash shartlari 
bozor 
bozor 
bozor 
bozor 
muvofiqlashtirish 
% 
0 
0 
0 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
31 200 
33 500 
36 500 
Sotish shartlari 
tipik 
tipik 
tipik 
tipik 
muvofiqlashtirish 
% 
0 
0 
0 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
31 200 
33 500 
36 500 
Rasxodi posle pokupki 
mavjud emas 
mavjud emas 
mavjud emas 
mavjud emas 
muvofiqlashtirish 
% 
0 
0 
0 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
31 200 
33 500 
36 500 
Sotish davri 
joriy 
joriy 
joriy 
joriy 
muvofiqlashtirish 
% 
0 
0 
0 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
31 200 
33 500 
36 500 

---

517 
Sotish jarayonidagi 
narxlarning kamayishi 
bozor qiymati 
taklif narxi 
taklif narxi 
taklif narxi 
muvofiqlashtirish 
% 
-2 
-2 
-2 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
30 576 
32 830 
35 770 
Obshaya ploshad 
41,15 
47 
46 
56 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
651 
714 
639 
Umumiy maydoni uchun 
muvofiqlashtirish 
% 
0 
0 
0 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
651 
714 
639 
Foydalanish imkoniyati 
Yashash uyi 
Yashash uyi 
Yashash uyi 
Yashash uyi 
muvofiqlashtirish 
% 
0 
0 
0 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
651 
714 
639 
umumiy yer maydoni, sot 
0,00 
0,00 
0,00 
0,00 
muvofiqlashtirish 
% 
0,00 
0,00 
0,00 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
651 
714 
639 
Joylashgan joyi 
Toshkent shahar, 
Chilonzor 
tumani, 7-mavze 
Toshkent 
shahar, 
Chilonzor 
tumani, 9-mavze 
Toshkent 
shahar, 
Chilonzor 
tumani, 8-mavze 
Toshkent 
shahar, 
Chilonzor 
tumani, Novza 
muvofiqlashtirish 
% 
0,00 
0,00 
0,00 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
651 
714 
639 
Komunikatsiya bilan 
ta‘minlanganligi 
ta‘minlangan 
ta‘minlangan 
ta‘minlangan 
ta‘minlangan 
muvofiqlashtirish 
% 
0 
0 
0 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
651 
714 
639 
Qo‗shimcha qulayliklar 
avtotransportlar 
uchun tuxtash 
joyi mavjud 
avtotransportlar 
uchun tuxtash 
joyi mavjud 
avtotransportlar 
uchun tuxtash 
joyi mavjud 
avtotransportlar 
uchun tuxtash 
joyi mavjud 
muvofiqlashtirish 
% 
0 
0 
0 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
651 
714 
639 
Ob‘ekt xolati 
Urta ta‘mir 
Yaxshi ta‘mir 
Yevro ta‘mir 
Urta ta‘mir 
muvofiqlashtirish 
% 
-5 
-10 
0 
muvofiqlashtirishdan 
keyingi narx 
AQSH dollar
618 
642 
639 
Muvofiqlashtirishlar 
yeg„indisi 
x 
2,00 
2,00 
1,00 
Oraliq koeffitsentlar 
x 
0,6000 
0,6000 
0,8000 
O„lchov koeffitsentlari 
x 
0,3000 
0,3000 
0,4000 
O‗lchov koeffitsentlarini 
hisobga olgan xoldagi 
qiymati 
AQSH dollar 
185,41 
192,70 
255,50 
Binoning 1 kv.m. uchun 
narxi AQSH doll 
633,61 
Bozor qiymati AQSH doll 
26 072,87 
Baholash sanasidagi 
AQSH dollarning kursi 
O„zR MB 
8 120,07 
Umumiy qiymat 
211 713 494,87 

---

518 
Demak, Toshkent shahar, Chilonzor tumani, 7-mavze, 6-uy, 23-xonadonda 
joylashgan turar joy binosini qiyosiy yondashuv bilan aniqlangan baholash qiymati 
211 713 495 (Ikki yuz o„n bir million yetti yuz o„n uch ming to„rt yuz to„qson 
besh) so„mni
tashkil etadi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
VII-Bo„lim. XULOSA 
 
Qo„llanilgan 
yondashuvlar 
doirasida 
olingan 
natijalarni 
muvofiqlashtirish va baholash ob‟ektining yakuniy qiymatini hisoblash 
Baholashning turli yondashuvlari yordamida olingan natijalarni o‗lchash va 
taqqoslash yo‗li bilan baholash ob‘ektining yakuniy qiymatini aniqlash quyidagi 
usullardan biri bilan amalga oshiriladi: 
Mantiqiy muvofiqlashtirish usuli bilan – U baholovchi amalga oshiradigan 
tahlil asosida, barcha muhim parametrlarni hisobga olgan holda taqqoslama 
o‗lchovlarni tanlashdan iborat. Baholovchi ustun yondashuvni aniqlaydi, qolgan 
yondashuvlarning natijalaridan esa ustun yondashuv yordamida olingan natijani 
tekshirish va unga tuzatish kiritish uchun foydalaniladi; 
Matematik o‗lchash usuli bilan – Bunda turli baholash yondashuvlari bilan 

---

519 
olingan natijalarning taqqoslama o‗lchovlarini aniqlash uchun bir nechta 
mezonlardan foydalaniladi va ularning yordamida qo‗llanilgan hisoblash usulining 
afzalliklari yoki kamchiliklari konkret ob‘ektni baholash xususiyatlarini hisobga 
olgan holda tavsiflanadi. 
Taqqoslama o‗lchovlarni aniqlashda baholovchi quyidagi asosiy omillarni 
tahlil qilishi lozim: 
tahlil va hisoblashlarga asos bo‗lgan axborotning ishonchliligi va 
yetarliligini; 
foydalanilgan hisoblash usullari mavjud bozor axborotiga muvofiqligini; 
baholash yondashuvi hisoblanayotgan qiymat turi, baholash maqsadi va 
baholash natijalaridan foydalanish mo‗ljaliga muvofiqligini; 
baholash yondashuvi baholash ob‘ektiga o‗xshash ob‘ektlarning odatdagi 
haridorlari va sotuvchilari motivatsiyasini aks ettirishga qodirligini; 
baholash ob‘ekti tipiga va undan foydalanish xususiyatiga muvofiqligini; 
baholash yondashuvi bozor kon‘yunkturasini hisobga olishga qodirligini. 
Baholash ob‘ekti qiymatining yakuniy miqdori quyidagi formula bo‗yicha 
aniqlanadi:
,
*
*
*
3
2
1
С
К
С
К
С
К
К
киёс
дар
хар
як



bu yerda: 
Kyak – baholash ob‘ektining yakuniy qiymati; 
Khar, Kdar, Kkiyos – tegishincha harajatga oid, daromadga oid va qiyosiy 
yondashuvlar bilan aniqlangan qiymatlar; 
S
1
, S
2
, S
3
– har bir baholash yondashuvi uchun tanlangan tegishli taqqoslama 
o‗lchovlar. 
Bunda quyidagi shart bajarilishi lozim: 
1
3
2
1



С
С
С
Baholash jarayonida qo‗llanilgan yondashuvlari natijasida olingan natijalar 
orasidagi farq 30% ortiq tafovut vujudga kelganligi quyidagicha ta‘riflanadi: 
Harajat yondashuvi:
baholash ob‘ektini harajat yondashuvida amalga 
oshirishda uninig tiklanish qiymatini aniqlangandan so‗ng barcha eskirishlarni 
hisobga olgan xolda uning qoldiq qiymati aniqlanadi. Ob‘ektni bozor qiymatini 
aniqlashda birgina harajat yondashuvi yetarli emas. Harajat yondashuvida ob‘ektni 
faqatgina sarflangan harajatlari yoki ushbu ob‘etni qurish uchun sarflangan 
mablag‗larni aniqlashda foydalaniladi. Bu esa ob‘ektni foydalanish maqsadlaridan 
kelib chiqqan xolda uning bozor qiymatini belgilashda o‗ziga xos yondashuv 
sifatida foydalaniladi. Ushbu yondashuvda binolarni tiklanish qiymatlarini 
aniqlashda 1991 yildagi narxlarni qimmatlashish indekslari yordamida bugungi 
kundagi qiymatlari aniqlanadi, bu esa ushbu yondashuvdagi olib borilgan hisob-
kitoblarni aniq faktlar yordamida emas balki, harajatlarni bugungi kundagi 
taxminiy qiymatlarini aniqlash hisoblanadi. 
Daromad yondashuvi:
baholash ob‘ekti ijaraga berilmaganligi, kelgusida 
ham uni ijaraga berilmasligi sababli, hamda baholash ob‘ekti va unga yaqin 
bo‗lgan hududlarda ijaraga berish, unga ketadigan harajatlar haqida rasmiy 

---

520 
ma‘lumotlarning yetarli bo‗lmaganligi va yetarli ma‘lumotlarning to‗liq 
asoslanmaganligi sababli ushbu yondashuvda baholashdan voz kechildi. 
Yuqoridagilardan kelib chiqqan xolda yakuniy natijani aniqlashda turli xil 
yondashuvlarda 
olingan 
natijalarni 
muvofiqlashtirish 
jarayonida 
ushbu 
yondashuvdan voz kechildi. 
Mantiqiy muvofiqlashtirish usuli 
O‗lchov koeffitsentlarni hisoblash va ularni aniqlash quyidagi jadvalda 
keltirilgan: 
Ko„rsatkichlar 
Harajat 
yondashuv 
Daromad 
yondashuv 
Qiyosiy 
yondashuv 
Tahlil va hisoblashlarga asos bo‗lgan axborotning 
ishonchliligi va yetarliligi 
0 
0 
100 
foydalanilgan hisoblash usullari mavjud bozor 
axborotiga muvofiqligi 
0 
0 
100 
baholash yondashuvi hisoblanayotgan qiymat turi, 
baholash maqsadi va baholash natijalaridan 
foydalanish mo‗ljaliga muvofiqligi 
0 
0 
100 
baholash yondashuvi baholash ob‘ektiga o‗xshash 
ob‘ektlarning odatdagi haridorlari va sotuvchilari 
motivatsiyasini aks ettirishga qodirligi 
0 
0 
100 
baholash ob‘ekti tipiga va undan foydalanish 
xususiyatiga muvofiqligi 
0 
0 
100 
baholash yondashuvi bozor kon‘yunkturasini hisobga 
olishga qodirligi 
0 
0 
100 
O„lchov ko„rsatkichlari 
0 
0 
100 
Yuqoridagilarga asosan baholash ob‘ektining har bir yondashuvlar o‗lchov 
koeffitsentlarni hisobga olgan xolda bozor qiymati quyidagicha: 
(so„m) 
Ko„rsatkichlar 
Harajat yondashuvi 
Daromad yondashuv 
Qiyosiy yondashuv 
Olingan natija 
121 397 406,38 
Qo„llanilmadi 
230 923 694,70 
O„lchov koeffitsenti
 
0,100 
0,900 
O‗lchov qiymati
12 139 740,64 
207 831 325,23 
Umumiy qiymati 
211 713 494,87
Yaxlitlangan qiymat 
211 713 495 
Demak, Toshkent shahar, Chilonzor tumani, 7-mavze, 6-uy, 23-xonadonda 
joylashgan umumiy maydoni guvoxnoma bo‗yicha 41,15 m.kv bo‗lgan turar joy 
binosini garovga qo‗yish uchun kredit olish maqsadida baholash bozor qiymati 
quyidagicha: 
 
211 713 495 
(Ikki yuz o„n bir million yetti yuz o„n uch ming to„rt yuz to„qson besh) so„m. 
Baholovchilar tomonidan aniqlangan qiymat O‗zbekiston Respublikasining 
«Baholash faoliyati to‗g‗risida»gi qonunining 18-moddasiga asosan tavsiya 
hissiyotiga ega bo‗lib, mulkni sotish qiymatini mulkni tasarruf etuvchi o‗z 
manfaatlaridan kelib chiqqan holda belgilaydi. 
Baholash to‗g‗risidagi hisobotning sifati to‗g‗risida:

---

521 
mazkur baholash to‗g‗risidagi hisobotda bayon etilgan barcha faktlar to‗g‗ri 
va haqqoniydir; 
amalga oshirilgan tahlil, bildirilgan fikrlar va chiqarilgan xulosalar 
baholovchilarning o‗ziga qarashli va faqat mazkur baholash to‗g‗risidagi hisobotda 
aytib qo‗yilgan farazlar va cheklovchi shartlar doirasida haqiqiydir; 
baholash ob‘ektida baholovchining joriy manfaatlari ham, bo‗lg‗usi 
manfaatlari ham mavjud emas va u bitimdan manfaatdor taraflarga nisbatan 
xolisona va beg‗araz ish ko‗rgan; 
baholovchiga to‗lanadigan haq baholash ob‘ekti qiymatining yakuniy 
miqdoriga, shuningdek buyurtmachi yoki uchinchi taraf mazkur baholash 
to‗g‗risidagi hisobotdan foydalanishi natijasida yuz berishi mumkin bo‗lgan 
voqealarga bog‗liq emas. 
Baholovchi 
 
X.X.XXXXXXXXX 

 
 
 
VIII-Bo„lim. FOYDALANILGAN MANBALAR RO„YXATI 
1. O‗zR 1999 yil 19 avgustdagi 811-1 sonli «Baholash faoliyati 
to‗g‗risida»gi qonuni. 
2. O‗zR mulkni baholash milliy standartlari. 
3. «Jismoniy shaxslarning mulki bo‗lgan binolar va inshootlarni baholash, 
qayta baholash uchun O‗zbekiston Respublikasining shaharlari hamda 
shaharchalaridagi ko‗p kvartirali turar joy uylarini tiklash qiymatining yaxlitlangan 
ko‗rsatkichlari to‗plami» 
4. O‗zR Prezidentining 2008 yil 24 apreldagi PQ-843 sonli ―Baholovchi 
tashkilotlar faoliyatini yanada takomillashtirish va ko‗rsatilayotgan xizmatlar sifati 
uchun ularning mas‘uliyatini oshirish to‗g‗risida‖ qarori. 
 
 
IX-Bo„lim. ILOVALAR 
 

Harajat yondashuvida bajarilgan hisob-kitoblar; 

Buyurtmachi tomonidan taqdim etilgan boshlang‗ich ma‘lumotlar; 

Kadastr hujjatlari. 

Internet sahifalaridan olingan prays varaqlar; 

Baholash ob‘ektining fotosurati; 

Baholash tashkilotiga berilgan litsenziya varag‗i; 

Baholovchi mutaxassis malaka sertifikati. 

Sug‗urta polisi; 

---

522 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO„YXATI 
1.
O‗zbekiston Respublikasi Konsitutsiyasi.-T.: O‗zbekiston, 2014-yil. 
2.
O‗zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksi. / O‗zbekiston Respublikasi 
Oliy Majlisining 29.08.1996-yil. 257-I -sonli qaroriga muvofiq 1997-yilning 1-
martidan kuchga kiritilgan. 
3.
O‗zbekiston Respublikasi ―Yer kodeksi‖ 30.04.1998y. 
4.
O‗zbekiston Respublikasining ―Yer to‗g‗risida‖gi Qonuni, 20.06.1990y. 
(o‗zgartirish 07.05.1998y.). 
5.
O‗zbekiston Respublikasining ―Mulkchilik to‗g‗risida‖gi Qonuni, 
31.10.1990y. 
6.
O‗zbekiston 
Respublikasining 
―Garov 
to‗g‗risida‖gi 
Qonuni, 
09.12.1992y. 
7.
O‗zbekiston Respublikasining ―Baholash faoliyati to‗g‗risida‖gi Qonuni. 
1999-yil 19-avgutsda qabul qilingan. 
8.
O‗zbekiston Respublikasi Davlat mulk qo‗mitasining 2006-yil 14-
iyundagi ―Baholashni umumiy tushuncha va prinsiplari‖ Mulkni baholash milliy 
standarti (1-MBMS). 
9.
O‗zbekiston Respublikasi Davlat mulk qo‗mitasining 2006-yil 14-
iyundagi ―Bozor qiymati baholash bazasi sifatida‖ Mulkni baholash milliy 
standarti (2-MBMS). 
10.
O‗zbekiston Respublikasi Davlat mulk qo‗mitasining 2006-yil 14-
iyundagi ―Bozor qiymatidan farqlanuvchi baholash bazasi‖ Mulkni baholash milliy 
standarti (3-MBMS). 
11.
O‗zbekiston Respublikasi Davlat mulk qo‗mitasining 2006-yil 14-
iyundagi ―Moliyaviy hisobot va turdosh hujjatlar maqsadida baholash‖ Mulkni 
baholash milliy standarti (4-MBMS). 
12.
O‗zbekiston Respublikasi Davlat mulk qo‗mitasining 2006-yil 14-
iyundagi ―Ssuda, garov va qarz majburiyatlarini ta‘minlash uchun baholash‖ 
Mulkni baholash milliy standarti (5-MBMS).

---

523 
13.
O‗zbekiston Respublikasi Davlat mulk qo‗mitasining 2009-yil 12-
oktyabrdagi ―Ko‗chmas mulk qiymatini baholash‖ Mulkni baholash milliy 
standarti (10-MBMS). 
14.
O‗zbekiston Respublikasining
7-son 
BHMS «Nomoddiy aktivlar» 
O‗zbekiston Respublkasi Moliya vazirining 2005 yil 25 martdagi 1485-sonli 
Buyrug‗iga asosan tasdiqlangan, 2005 yil 27 iyunda Adliya Vazirligi tomonidan 
ro‗yxatga olingan. 
15.
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008 yil 24 apreldagi 
―Baholovchi tashkilotlar faoliyatini yanada takomillashtirish va ko‗rsatilayotgan 
xizmatlar sifati uchun ularning ma‘suliyatini oshirish to‗g‗risida‖ PQ-843-sonli 
qarori. 
16.
O‗zbekiston Respublikpsi Prezidentining 2018 yil 1iyundagi ―Baholash 
xizmatlari bozorini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‗g‗risida‖gi PQ-3764-
sonli Qarori. 
17.
O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Loyiha boshqaruvi 
milliy agentligi tomonidan ishlab chiqilgan 2018 yilning 13 avgustida 
―Baholovchilarga toifalar berish tartibi to‗g‗risidagi‖ Nizom (O‗zbekiston 
Respublikasi Prezidenti huzuridagi Loyiha boshqaruvi milliy agentligining 2018 
yil 11 iyuldagi 215-sonli ―Baholovchilarga toifalar berish tartibi to‗g‗risidagi 
nizomni tasdiqlash haqida‖gi buyrug‗iga muvofiq). 
18.
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 14 yanvardagi ―Davlat 
aktivlarini boshqarish, monopoliyaga qarshi kurashishni tartibga solish tizimini va 
kapital bozorini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‗g‗risida‖gi PF-5630-
sonli Farmoni. 
19.
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 14 yanvardagi 
―O‗zbekiston Respublikasi Davlat aktivlarini boshqarish agentligi faoliyatini 
tashkil etish to‗g‗risida‖gi PQ-4112-sonli Qarori. 
20.
Абдурахмонов И.Ю. Оценка недвижимости: введение в практику 
оценки стоимости зданий и соружений. -Т.: ‖НОРМА‖, 2011. -448 c. 

---

524 
21.
Alimov R.X, Berkinov B.B., Kravchenko A.N., Xodiyev B.Yu. / O‗z FA 
Akademigi G‗ulomov S.S. tahriri ostida. Ko‗chmas mulkni baholash. -Toshkent: 
―Fan‖, 2005. -231 b. 
22.
Ганиев К.Б., Ганиева Г.И. Оценка недвижимости: Учебное пособие 
– Ташкент, КОНСАУДИТИНФОРМ-НАШР, 2010. -232 с. 
23.
Грибовский 
К.В. 
Методология 
оценки 
коммерческой 
недвижимости. - СПб.: Изд-во СПбГУЭФ, 1998. 
24.
Касяненко Т.Г., Махавикова Г.А., Эсипов В.Е., Мирзажанов С.К. 
Оценка недвижимости: учебное пособие.- М.:КНОРУС, 2010.- 752 с. 
25.
Кащук И.В. Основы оценочной деятельности: учебное пособие /. – 
Томск: Изд-во Томского политехнического университета, 2010.- 141 с. 
26.
Микерин Г.И., Гребенников В.Г., Нейман Е.И. Методологические 
основы оценки стоимости имущества. -М.: ИНТЕРРЕКЛАМА, 2003.- 688 с. 
27.
Организация оценки и налогообложения недвижимости. Под обшей 
редакцей Джозефа К. Эккерта. В 2х томах. - М.: ИздательствоРОО, 1997. 
28.
Оценка рыночной стоимости недвижимости. Серия «Оценочная 
деятелность». Учебное и практическое пособие. Под ред. В.Н. Зарубина и 
В.М. Рутгайзера. - М.: Дело, 1998. 
29.
Оценка стоимости недвижимости. Грибовский С.В., Иванова Е.Н., 
Львов Д.С., Медведева О.Е. - М.: ИНТЕРРЕКЛАМА, 2003. - 704 с. 
30.
Татарова А.В. Оценка недвижимости и управление собственностью: 
Учебное пособие. Таганрог: Изд-воТРТУ, 2003. 70с. 
31.
Тарасевич Е.И. Методи оценки недвижимости. - СПб.: Технобалт, 
1995. 
32.
Тарасевич Е.И. Оценка недвижимости. СПб.: СПбГТУ, 1999. 
33.
Теория и методи оценки недвижимости. СПб.: Изд-во СПб ГУЭФ, 
1998. 
34.
To‗ychiyev N.J., Mirxoshimov A.M., Plaxtiy K.A. Ko‗chmas mulkni 
baholash asoslari. O‗quv qo‗llanma. - Toshkent: Adolat, 2000. 

---

525 
35.
To‗ychiyev N.J., Nigmanova G.A. Mulkni baholash. O‗quv qo‗llanma. - 
Toshkent: 2011. – 148 b. 
36.
Дж. Фридман, Ник. Ордуэй. Анализ и оценка приносящей доход 
недвижимости. - М: Дело ЛТД, 1995. 
37.
Шабалин В.Г. Сделки с недвижимостью. Зашита от мошенничества 
и признания сделок недействителными. –М.: Филин, 2002. 
38.
Шабалин В.Г. Сделки с недвижимостью. От оценки до новоселя. –
М.: Филин, 2002. 
39.
Shoha‘zamiy Sh.Sh. Mulk nazariyasi, qiymati va narxi. -T.: Fan va 
texnologiya. 2012. -264 b. 
40.
Шохаъзамий Ш.Ш. Трактат о собственности и еѐ справедливой 
стоимости. – T.: Iqtisod-moliya, 2014. -304 c. 
41.
Shoxa‘zamiy Sh.Sh. Mulk, qiymat va narxning nazariy asoslari. – T.: 
―Iqtisod-moliya‖, 2015. – 464 b. 
42.
Shoxa‘zamiy Sh.Sh. Mulk, qiymat va narxning nazariy asoslari. Darslik. 
– T.: ―Iqtisod-moliya‖, 2018. – 492 b. 
 
Internet-saytlar:
www.press-service.uz
– O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining Matbuot 
xizmati rasmiy sayti;
www.uzse.uz
 – ―Toshkent‖ Respublika fond birjasi rasmiy sayti; 
www.gki.uz-
O‗zbekiston Respublikasi Xususiylashtirilgan korxonalarga 
ko‗maklashish va raqobatni rivojlantirish Davlat qo‗mitasi rasmiy sayti; 
www.stat.uz
- O‗zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‗mitasi rasmiy 
sayti;
www.tfi.uz
 - Toshkent moliya instituti rasmiy sayti; 
www.gov.uz
 - O‗zbekiston Respublikasi Davlat hokimiyati portali;
www.lex.uz
- O‗zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari ma‘lumotlari 
milliy bazasi sayti;
www.appraiser.ru
 – RF Baholovchilar assotsiatsiyasi rasmiy sayti. 

---

526 
www.cer.uz
– Iqtisodiy tadqiqotlar Markazining rasmiy sayti; 
www.vip.lenta.ru
 – Internet nashriyoti; 
www.ivsc.org
 
– 
International Valuation Standards Council; 
www.aoo.uz
– E-mail: 
[e-mail]
, Baholovchi tashkilotlar 
assotsiatsiyasi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

527 
MUNDARIJA 
KIRISH
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 
1-BOB. KO„CHMAS MULK QIYMATINI BAHOLASHNING NAZARIY 
ASOSLARI VA ZAMONAVIY KONSEPIYALARI 
1.1. Ko‗chmas mulk qiymatini baholashning mazmuni va maqsadi
1.2. Ko‗chmas mulk qiymati, narxi va qimmatini baholashning zamonaviy 
konsepsiyalari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Ko‗chmas mulk va uni baholash xizmatlari bozorlari. . . . . . .
1.4. Ko‗chmas mulk qiymati va narxi shakllanadigan umumiy (ekvivalent) 
bozorning (V-P)-muhiti.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2-BOB. KO„CHMAS MULK TASNIFI, TAVSIFI, KO„RSATKICHLARI 
VA XUSUSIYATLARI 
2.1. Ko‗chmas mulk tavsifi va tasnifi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Ko‗chmas mulk ob‘ektlarining (turlari bo‗yicha) jismoniy, funksional, 
iqtisodiy, yuridik, ekologik parametrlari. . . . .
2.3. Ko‗chmas mulk ob‘ektlarining hududiy xususiyatlari bo‗yicha 
tasniflanish tizimi.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4. Ko‗chmas mulkning hayot sikli (turlari bo‗yicha). . . . . . . . . . .
3-BOB. KO„CHMAS MULK QIYMATINI BAHOLASHDA HISOBGA 
OLINADIGAN OMILLAR VA RISKLAR 
3.1. Ko‗chmas mulk qiymati va narxini baholashda hisobga olinadigan 
omilllar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. Ko‗chmas mulk qiymatini baholashda hisobga olinadigan risklar. . .
4-BOB. KO„CHMAS MULK QIYMATINI BAHOLASH TAMOYILLARI, 
YONDASHUV VA USULLARI 

---

528 
4.1. Ko‗chmas mulk qiymatini baholash tamoyillari. . . . . . . . . . .
4.2. Ko‗chmas mulk qiymatini baholashning umumiy uslubi. . . .
4.3. Harajatga asoslangan yondashuv va undagi usullar. . . . . . . .
4.4. Daromadga asoslangan yondashuv va undagi usullar. . . . . . . .
4.5. Qiyosiy solishtirish yondashuvi va undagi usullar. . . . . . . .
5-BOB. KO„CHMAS MULK QIYMATINI BAHOLASH 
FAOLIYATINING TASHKILIY MEXANIZMI 
5.1. Ko‗chmas mulk bilan bog‗liq baholash faoliyatlari sub‘ektini tashkil 
etish va litsenziyalash mexanizmi. . . . . . . . .
5.2. 
Ko‗chmas mulk qiymatini baholashga yo‗naltirilgan biznes 
menejmentini tashkil etish va amalga oshirish. . . . . . . . . . . . . .
5.3. Ko‗chmas mulk qiymatini baholashga yo‗naltirilgan marketingni tashkil 
etish va amalga oshirish . . . . . . . . . . . . . . .
6-BOB. KO„CHMAS MULK QIYMATINI BAHOLASH STANDARTLARI 
VA ULARNI QO„LLANISH XUSUSIYATLARI 
6.1. Ko‗chmas mulk qiymatini baholashning milliy standartlari va ularni 
baholash ob‘ekti turlari bo‗yicha qo‗llanish xususiyatlari. . . . . .
6.2. Ko‗chmas mulk qiymatini baholashning xalqaro standartlari va ularni 
baholash ob‘ekti turlari bo‗yicha qo‗llanish xususiyatlari. . . . . .
7-BOB. KO„CHMAS MULK QIYMATINI BAHOLASHNING AXBOROT 
VA HISOBOTLAR TIZIMI 
7.1. Ko‗chmas mulk qiymatini baholash jarayonida baholovchi tashkilotning 
axborot va moliyaviy hisobotlari tizimi. . . . . .
7.2 Baholash ob‘ekti to‗g‗risidagi axborot tizimi. Baholovchi tashkilotning 
transparentligi (shaffofligi). . . . . . . . . . . . . .
7.3. Axborot yig‗ish baholashni o‗tkazishning asosiy bosqichi sifatida.

---

529 
Tashqi va ichki axborotlar manbalari. . . . . . . . . . . . .
7.4. Ko‗chmas mulk bozori va ko‗char mulk qiymatini baholash hizmatlari 
bozori kon‘yunkturalari bo‗yicha axborotlar tizimini shakllantirib borish. . . .
7.5. Ko‗chmas mulk klasteri, qiymati va narx-navolari to‗g‗risida axborot 
bazasini yuritish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
7.6. Ko‗chmas mulk ekspertizasi va qiymatini baholash hisobotlari bazasini 
shakllantirish . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.7. Makroiqtisodiy va ko‗chmas mulk qiymatini baholash biznesi 
ko‗rsatkichlari tizimi va bazasini shakllantirish. . . .
7.8. Ko‗chmas mulk qiymatini baholashning qonuniy-me‘yoriy hujjatlari 
bazasini shakllantirish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8-BOB. KO„CHMAS MULK QIYMATINI UNING TURLARI 
XUSUSIYATLARI BO„YICHA BAHOLASH 
8.1. Moddiy ob‘ektlarni ko‗chmas mulklar tarkibiga kiritilishi . . . . . .
8.2. Ko‗chmas mulk turlari bo‗yicha qiymatini uch yondashuv asosida 
baholash. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
8.3. Ko‗chmas mulk qiymatini baholash to‗g‗risida natijaviy hisobotni tuzish 
va mijozga topshirish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
9-BOB. XUSUSIYLASHTIRISH JARAYONIDA KO„CHMAS MULK 
QIYMATINI BAHOLASH XUSUSIYATLARI 
9.1. Xususiylashtiriladigan ko‗chmas mulk qiymatini baholashga davlat 
talablari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
9.2. Xususiylashtirish jarayonida ko‗chmas mulk qiymatini uch yondashuv 
asosida baholash tartib-qoidalari . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3. Uch yondashuv asosida ko‗chmas mulk qiymatini baholash ishi bo‗yicha 
davlat mulkini xususiylashtirishga vakolatli davlat organiga natijaviy hulosa 

---

530 
tayyorlash. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4. Xususiylashtirish maqsadida ko‗chmas mulk qiymatini baholash 
metodologiyasi va mexanizmining samaradorligi tahlili.. . . . . . . . . . . .
10-BOB. GAROV MAQSADIDA KO„CHMAS MULK QIYMATINI
BAHOLASH XUSUSIYATLARI 
10.1. Ko‗chmas mulkni garovga olinishi talablari va ularga baholash 
jarayonida rioya qilinishi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.2. Uch yondashuv asosida ko‗chmas mulk qiymatini garov maqsadida 
baholash tartib-qoidalari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
10.3. Uch yondashuv asosida ko‗chmas mulk qiymatini baholash ishi 
bo‗yicha garov munosabatlari taraflariga natijaviy xulosa tayyorlash. . . . . . .
10.4. Ko‗chmas mulk qiymatini garov maqsadida baholash metodologiyasi 
va mexanizmining samaradorligi tahlili. . . . .
11-BOB. SUG„URTALASH MAQSADIDA KO„CHMAS MULK 
QIYMATINI BAHOLASH XUSUSIYATLARI 
11.1. Ko‗chmas mulk garov sug‗urtasi va uni amalga oshirilish tartibi. . .
11.2. Ko‗chmas mulkni sug‗urtalanishi talablari va ularga baholash 
jarayonida rioya qilinishi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.3.Sug‗urtalovchilar faoliyatida baholovchilar va sud ijrochilarning 
fuqorolik javobgarligini sug‗urtalashni takomillashtirish. . . . . . . . .
GLOSSARIY 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
ILOVALAR 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO„YXATI
. . . . . . . . .

---

531 
ОГЛАВЛЕНИЕ 
ВВЕДЕНИЕ
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .